Program Maluch Plus 2023 - wszystko, co musisz wiedzieć o naborze, budżecie, wnioskach i etapach!

Maluch Plus to rządowy program prorodzinny, którego celem jest zwiększenie dostępności liczby miejsc w żłobkach, klubach dziecięcych oraz u dziennych opiekunów tak, by rodzice dzieci w wieku do lat 3 mogli z powodzeniem i bez problemu wrócić do pracy. W tym roku w program wprowadzono znaczące zmiany, mające jeszcze znacznie ułatwić osiągnięcie jego założonych efektów. Opowiedziała nam o nim Jessica Nowak, nasza ekspertka z cyklu Przewodnik po prawie oświatowym.

W tym artykule:

• Maluch Plus - nowe widoki na zmiany
• Budżet w ramach programu Maluch Plus 2023
• Maluch Plus bez wkładu własnego 
• Na co można przeznaczyć środki z Malucha
• Kto może skorzystać z dofinansowania Maluch Plus
• Procedura pozyskania środków z programu Maluch Plus - jak składać wnioski o dofinansowanie
• Wyniki naboru do Malucha Plus
• Zabezpieczenie należytego wykonania umowy
• Regulacja wysokości czesnego 

Maluch Plus - nowe widoki na zmiany

Program istnieje na rynku od 2011 roku. Istotne zmiany wprowadzono do niego już w zeszłym roku. Przede wszystkim mieliśmy do czynienia z tzw. 400 plus, oraz RKO. Czy te zmiany były pozytywne i spowodowały likwidację braku miejsc opieki nad dziećmi? Niestety, nie do końca tak się stało. Zresztą rok to niestety nieco za mało, by całkowicie wyzbyć się tego problemu. Jest to problem zarówno pod kątem finansowym - ponieważ koszty prowadzenia takiej działalności, jak żłobki lub kluby dziecięce są stosunkowo wysokie, podobnie czesne, czyli koszty, które musi ponieść rodzic. Z drugiej strony - dostępność terytorialna. Wbrew pozorom, istnieją jeszcze gminy, gdzie takich placówek z miejscami opieki zwyczajnie nie ma.

Budżet na program Maluch Plus 2023

W 2023 roku Ministerstwo przeznaczyło na Program Maluch Plus znaczną kwotę - jest to 5,5 miliarda złotych. Co jednak istotne to fakt, że finansowanie będzie prowadzone z dwóch różnych źródeł. Pierwszy to Krajowy Program Odbudowy, oraz Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego. Cel raczej się nie zmienił, ale został na pewno bardziej uszczegółowiony. W każdej gminie ma być dostępna wysokiej jakości i przystępna cenowo opieka nad dziećmi do lat 3 w żłobkach i klubach dziecięcych. Zwraca się wreszcie również uwagę na dzieci z niepełnosprawnościami lub wymagające szczególnej opieki.

Każde utworzone miejsce opieki w żłobku ma być dofinansowane kwotą 837 złotych miesięcznie przez trzy lata. Ma to prowadzić do tego, że koszty utrzymania żłobków będą niższe dla organów prowadzących, a jednocześnie zmaleją również opłaty po stronie rodziców.

Maluch Plus bez wkładu własnego 

W tej edycji programu na realizację zamierzonych celów nie będzie już konieczny wkład własny. Samorządy w 100% będą mogły zrealizować zadania ze środków, które są pozyskane w ramach funduszu. Z budżetu państwa zostanie również pokryty podatek VAT, co też jest istotną kwestią. Duże novum, które będzie definiowało, kto dostanie dane środki - na potrzeby tej edycji stworzono specjalny algorytm. Ma on policzyć, jakie jest zapotrzebowanie w danej gminie na tworzenie miejsc opieki w żłobkach i jakie dofinansowanie może dostać gmina, która chce zbudować daną placówkę. 

Co więcej, rząd zwiększył budżet i zmienił zasady rozliczania dofinansowania w ramach programu. Dotychczas było to rozliczanie roczne, teraz będzie to rozliczenie wieloletnie. Co za tym idzie - beneficjenci nie będą musieli zdążyć z inwestycją w jeden rok, czyli będzie im łatwiej realizować te cele. 

Na co można przeznaczyć środki z Malucha

Przeznaczenie środków jest zależne od tego, jakie będzie źródło finansowania. Mogą być przeznaczone na adaptację - czyli np. przystosowanie budynków oraz pomieszczeń do potrzeb dzieci. Dodatkowo jest możliwy również zakup i montaż wyposażenia (np. meble, kuchnia, zabawki, wypoczynek). Uzupełniająco w stosunku do tych kosztów, które będą podlegały finansowaniu mogą to być również pomoce dydaktyczne, sprzęty, narzędzia, które pomagają w prowadzeniu zajęć, a także do rozpoznawania potrzeb i możliwości dziecka, prowadzenia terapii wśród dzieci ze specjalnymi potrzebami. Następnie mamy również otoczenie placówki - plac zabaw, chodniki, ogrodzenia, tereny zielone itp. Tutaj ważne będzie posiadanie tytułu prawnego do nieruchomości, na terenie której dane finansowanie ma zostać wykonane. Oczywiście środki mogą być również po prostu przeznaczone na zapewnienie funkcjonowania tych miejsc opieki. 

Kto może skorzystać z dofinansowania Maluch Plus

Kwestię tego, kto może skorzystać z finansowania reguluje nam ustawa o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3. Są to jednostki samorządu terytorialnego, osoby fizyczne, prawne oraz jednostki organizacyjne, które nie posiadają osobowości prawnej, ale włączamy w to uczelnie i współpracujące z nimi podmioty oraz pracodawców. To co trzeba podkreślić, to fakt, że w pierwszej kolejności program jest adresowany do gmin. Środki będą rozdysponowane według tego nowego algorytmu. Alokacja środków przypadających na daną gminę będzie określona odrębnie z obu źródeł finansowania. Jeśli zatem pozostaną np. jakieś niewykorzystane środki w tym pierwszym etapie, wówczas będą one przechodziły na pozostałe podmioty.

Procedura pozyskania środków z programu Maluch Plus - jak składać wnioski o dofinansowanie

Termin na złożenie wniosku o uzyskanie dofinansowania mija 19 lutego. Osoby prowadzące żłobek składają wniosek za pośrednictwem portalu Empatia. Wnioski zostaną ocenione przez wojewodów, a następnie minister dokonuje podziału środków w trzech etapach. W pierwszej kolejności mamy podział środków wśród gmin według algorytmu. Jeśli te środki nie zostały wykorzystane, to podział dotyczy tych podmiotów, które będą tworzyły miejsca opieki dla dzieci do lat 3, ale w tych gminach, na terenie których na dzień złożenia wniosku nie funkcjonuje żadna tego typu opieka, a w ramach możliwości z pierwszego etapu gmina nie złożyła takiego wniosku. Chodzi tutaj o zapełnienie tych tzw. "białych plam", gdzie brakuje miejsc opieki. Etap trzeci - jeśli nadal pozostaną środki, to podział zostanie dokonany wśród wszystkich pozostałych podmiotów. 

Wyniki naboru do Malucha Plus

Wyniki naboru będą podane do wiadomości publicznej na stronie www.gov.pl/rodzina. Tam znajduje się zakładka Maluch Plus, gdzie wszystkie informacje są aktualizowane na bieżąco. Wyniki mają się pojawić do 28 kwietnia tego roku. 

Placówki, które otrzymają dofinansowanie, będą zobowiązane przez okres 3 lat od zakończenia zadań objętych dofinansowaniem do utrzymania tych miejsc. 

Zabezpieczenie należytego wykonania umowy

Dla podmiotów innych niż jednostki samorządu terytorialnego obowiązkowe jest wniesienia zabezpieczenia należytego wykonania umowy. Takie zabezpieczenie wnosi się w jednej z form, która jest wskazana przez wojewodę. Może to być albo weksel, albo weksel in blanco, hipoteka, zastaw, gwarancja ubezpieczeniowa bądź gwarancja bankowa. Zwrot dokumentów, które stanowią zabezpieczenie następuje po upływie i dokonaniu rozliczenia finansowania. 

Regulacja wysokości czesnego 

Istnieją także obostrzenia w zakresie opłat za pobyt dziecka w żłobku. W pewien sposób reguluje się tu zatem również kwestie czesnego. W przypadku, gdy podmioty korzystają z tego dofinansowania, to miesięczna kwota sprawia, że powinno dojść do obniżenia opłat rodzicom o taką kwotę, o jaką mamy to miesięczne dofinansowanie. Poza tym miesięczne opłaty za pobyt dziecka z instytucji, dla której miejsca zostały stworzone z tych funduszy przez okres 36 miesięcy nie może przekroczyć 120% średniej miesięcznej opłaty dziecka za pobyt w takiej instytucji. Żłobki, jeśli skorzystały z dofinansowania, są zobowiązane do zapewnienia takich miejsc opieki przez 36 miesięcy. To znaczy, że co najmniej 80% tych miejsc musi być obsadzone (podpisana umowa z rodzicem lub opiekunem).

Więcej na temat tych obostrzeń warto jeszcze przeczytać we wspomnianej wcześniej zakładce na stronie rządowej - tam pojawiają się wszystkie niezbędne aktualizacje.