Nowatorskie metody pracy w przedszkolu

Zadaniem wychowania przedszkolnego w dzisiejszym czasach jest tworzenie sytuacji zapewniających wszechstronny rozwój dziecka, i zaspokojenie jego potrzeb poznawczych i intelektualnych. Na szczęście mamy coraz większy wybór nowoczesnych metod edukacyjnych i spośród nich możemy wybierać te, które najlepiej spełnią nasze oczekiwania.

Niektóre z metod skupiają się na konkretnych obszarach, takich jak kształtowanie umiejętności liczenia, funkcji językowych, nauka czytania i pisania czy rozwój muzyczny. Inne zaś, takie jak np. „burza mózgów" są możliwe do zastosowania w czasie zajęć dotyczących różnorodnych zagadnień lub wspierają ogólny rozwój intelektualny lub psychomotoryczny dziecka, dając korzyści w całym procesie nauczania.

Poniżej znajdziesz przegląd nowoczesnych i innowacyjnych metod, które możesz wykorzystać, żeby wspierać rozwój fizyczny, intelektualny i emocjonalny dzieci.

Spis treści:

• Metoda twórczego myślenia J. Osborne – „Burza mózgów”
• Metoda ruchu rozwijającego Weroniki Sherborne
• Kinezjologia edukacyjna Denissonów
• Metoda ruchowej ekspresji twórczej Labana
• Pedagogika zabawy – metoda KLANZY
• Metoda aktywnego słuchania muzyki Batii Strauss
• Edukacja matematyczna – metoda Edyty Gruszczyk-Kolczyńskiej
• Metoda Dobrego Startu Marty Bogdanowicz
• Inne metody, o których warto wiedzieć

Metoda twórczego myślenia J. Osborne – „Burza mózgów”

Metoda twórczego myślenia to powszechnie znany sposób rozwiązywania problemów. Jest on stosowana nie tylko w edukacji, ale też wśród dorosłych, w firmach czy w jakiejkolwiek innej grupie ludzi, która ma za zadanie wspólne działanie. W burzy mózgów chodzi o wygenerowanie jak największej ilości pomysłów. W tej metodzie ważne jest pobudzanie twórczego myślenia – chodzi o rozwiązania nowe, niespotykane, o „wyjście z pudełka". Dlatego burza mózgów dzieli się niejako na dwa etapy:

1️⃣ zgłaszania pomysłów – liczy się ich ilość, nie „jakość", mogą być z pozoru bezsensowne i absurdalne;

2️⃣ wspólne ocenianie pomysłów i wybieranie możliwego rozwiązania.

Metoda ruchu rozwijającego Weroniki Sherborne

Metoda ta wykorzystuje ruch jako jedną z podstawowych potrzeb człowieka. Opiera się ona na założeniu, że poprzez ruch możemy nie tylko wyrażać emocje, ale też porozumiewać się i nawiązywać kontakty. W praktyce jest to nie tyle „ćwiczenie", ile doświadczenie ruchowe, w którym posługujemy się językiem ciała do komunikacji. Nie ma tu więc konieczności używania przyrządów ani współzawodnictwa, a po intensywnym wysiłku stosujemy odpoczynek.

Celem metody Weroniki Sherborne jest wspomaganie rozwoju psychoruchowego dziecka i terapia zaburzeń rozwoju, poprzez budowanie świadomości własnego ciała i przestrzeni, a także umiejętności dzielenia przestrzeni z innymi ludźmi.

Metoda ruchu rozwijającego wspiera i stymuluje rozwój zarówno dzieci zdrowych, jak i tych ze specjalnymi potrzebami. Bywa wykorzystywana jako wstępny etap terapii dzieci z zaburzeniami w sferze ruchowej, społecznej i emocjonalnej, m.in. mających trudności w czytaniu i pisaniu lub jako część programu terapii psychologiczno-logopedycznej, jąkających się, nieśmiałych, wycofanych społecznie, mających trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu relacji z rodzicami, rówieśnikami, nadpobudliwych czy mających trudności emocjonalne.

Metodę stosuje się też m.in. w terapii dzieci w spektrum autyzmu, z mózgowym porażeniem dziecięcym, z zaburzeniami zachowania, głuchych i niewidomych.

Kinezjologia edukacyjna Denissonów

Metoda kinezjologii edukacyjnej, zwana również gimnastyką mózgu, została stworzona przez Paula Denissona i jego żonę Gail w latach 70. ubiegłego stulecia. Zaobserwowali oni, że wiele problemów w uczeniu się wynika z braku ruchu. Denissonowie zauważyli, że choć traktujemy tradycyjne „uczenie się" jako czynność wymagającą siedzenia bez ruchu, to tak naprawdę nasz mózg odbiera to inaczej.

Ruch fizyczny stymuluje nie tylko nasze mięśnie, ale również wspiera rozwój mózg.

Celem tej metody jest wspomaganie rozwoju umysłowego dzieci poprzez tworzenie nowych połączeń neuronowych. Metoda opiera się na prostych ćwiczeniach, polegających na zaangażowaniu obu stron ciała, skoordynowanych ruchach nóg i rąk, a nawet gałek ocznych. Dzięki temu uaktywniają się się obydwie półkule mózgu i wpierane jest kształtowanie lateralizacji.

Według autorów metody, kinezjologia edukacyjna poprawia wzrok, pamięć, rozumienie i koordynację. Może być wykorzystana w ramach zajęć z dziećmi zdrowymi, w celu poprawienia ich zdolności uczenia się, ale jest też stosowana w pracy z dziećmi z trudnościami, takimi jak dysleksja, dysgrafia czy nadpobudliwość ruchowa.

Metoda ruchowej ekspresji twórczej Labana

Metoda Rudolfa Labana nazywana jest też gimnastyką twórczą lub metodą improwizacji ruchowej. U podstaw tej metody leży naturalna ruchliwość. i naturalny styl motoryki. Wspiera jego aktywność twórczą, pozwala ćwiczyć wyczucie własnego ciała, przestrzeni czy kształtować umiejętność pracy z drugą osobą lub grupą.

Metoda ruchowa ekspresji twórczej polega na łączeniu ruchu z muzyką i rytmem. W jej ramach posługujemy się różnymi formami ruchu, takimi jak naśladowanie, pantomina, taniec, opowieść ruchowa czy naśladowanie. Metoda wykorzystuje też instrumenty perkusyjne.

Ponieważ gimnastyka twórcza wykorzystuje naturalny styl motoryki dziecka, nie jest tu istotna „poprawność" wykonanego zadania, nie ma tu kryteriów oceny danego ruchu ani z góry ustalonego toku zajęć. Ważne, aby przestrzegać trzech zasad:

• wszechstronności,
• stopniowania trudności,
• naprzemienności wysiłku i rozluźnienia, koncentracji i rozproszenia.

W gimnastyce twórczej ważna jest więc swoboda i pobudzanie kreatywności. Ćwiczenia motywują dziecko do rozwijania inwencji twórczej i dają mu poczucie sprawczości.

Pedagogika zabawy – metoda KLANZY

Pedagogika zabawy to szerszy termin określający metodyczne poszukiwania sposobów pracy z grupą w atmosferze wzajemnej akceptacji i zaufania. Idea ta zakłada, że zajęcia mają wspierać harmonijny rozwój i pomóc w odkrywaniu najlepszych cech dziecka. Jej celem jest dostarczenie prowadzącemu różnorodnych pomysłów, dzięki którym włącza on do nauczania i wychowania metody kreatywne, aktywizujące, pobudzające emocje i wyobraźnię.

W nurcie pedagogiki zabawy obowiązują trzy zasady:

1️⃣ dobrowolność uczestnictwa;

2️⃣ brak rywalizacji;

3️⃣ komunikowanie się poprzez różne środki wyrazu.

W tym nurcie właśnie powstała już ponad 30 lat temu metoda KLANZY, której głównym atrybutem jest duża kolorowa chusta animacyjna, która jest doskonałym narzędziem do integracji grupy i środkiem rozbudzenia dziecięcej wyobraźni.

Aktywne słuchanie muzyki Batii Strauss

Metoda aktywnego słuchania muzyki została stworzona przez izraelską pianistkę i edukatorkę Batii Strauss. Ma ona na celu w łagodny i naturalny sposób przybliżenie dzieciom muzyki klasycznej. Nie chodzi tu o przedstawianie kompozytorów, uczenie się nazw instrumentów czy utworów, a raczej o sprawienie, że sama muzyka, jej brzmienie, stanie się dziecku po prostu bliska i przyjazna.

W przypadku dzieci młodszych są to proste ruchy ilustracyjne, krótkie opowiadania związane z każdym utworem muzycznym.

Praca w tej metodzie polega na wielokrotnym odtwarzaniu dzieciom tych samych utworów i zachęcaniu ich do różnorodnych aktywności podczas słuchania.

Proponowane etapy pracy z utworem:

• fabularyzowanie muzyki, połączone z prostymi ruchami rytmicznymi;
• realizacja w tańcu lub zabawie ruchowej;
• instrumentacja utworu;
• połączenie tańca z instrumentacją;
• rozmowa o muzyce.

Program edukacji matematycznej wg prof. Edyty Gruszczyk-Kolczyńskiej

Według profesor Edyty Gruszczyk-Kolczyńskiej w edukacji matematycznej przedszkolaków najważniejsze są osobiste doświadczenia dziecka. Są one bazą, dzięki której dziecko tworzy pojęcia i umiejętności. Metoda profesor Gruszczyk-Kolczyńskiej do nauki matematyki, która rozwija umiejętności stosowane w codziennym życiu i wymagane później na lekcjach matematyki. Uwzględniła w niej nie tylko takie obszary jak kształtowanie umiejętności liczenia, układanie i rozwiązywanie zadań arytmetycznych czy rozwijanie umiejętności mierzenia długości, ale też wspomaganie rozwoju operacyjnego rozumowania czy konstruowanie gier. Cel tej motody to wspomaganie rozwoju umysłowego dzieci przygotowujących się do nauki w szkole.

Metoda Edyty Gruszczyk-Kolczyńskiej sprzyja stymulowaniu uzdolnień matematycznych, a także wspiera rozwój myślenia i hartowania dziecięcej odporności.

Program edukacji matematycznej wg profesor Gruszczyk-Kolczyńskiej mieści się w 12 kręgach tematycznych, które powinny być realizowane w podanej kolejności, przy czym nauczyciel dostosowuje zadania do możliwości intelektualnych dzieci.

1. Orientacja przestrzenna
2. Rytmy
3. Kształtowanie umiejętności liczenia oraz dodawania i odejmowania
4. Wspomaganie rozwoju operacyjnego rozumowania
5. Rozwijanie umiejętności mierzenia długości
6. Klasyfikacja
7. Układanie i rozwiązywanie zadań arytmetycznych
8. Zapoznanie dzieci z wagą i sensem ważenia
9. Mierzenie płynów
10. Intuicje geometryczne
11. Konstruowanie gier przez dzieci
12. Zapisywanie czynności matematycznych znakami.

Działania i ćwiczenia w ramach tej metody służą uporządkowaniu i ukierunkowaniu nagromadzonych doświadczeń dzieci lub wprowadzeniu nowych treści.

Metoda Dobrego Startu Marty Bogdanowicz

Głównym założeniem Metody Dobrego Startu jest wspomaganie rozwoju psychomotorycznego, a jednocześnie rozwijanie funkcji językowych. Usprawniane są w niej funkcje, które leżą u podstaw złożonych czynności czytania i pisania, czyli funkcje językowe, wzrokowe, słuchowe, dotykowe, kinetyczne i motorycznych. Niezwykle istotne jest tutaj też kwestia współdziałania funkcji intelektualnych, czyli integracja percepcyjno-motoryczna.

Dzięki wielozmysłowej stymulacji, ćwiczenia pozwalają na kształtowanie lateralizacji i osiągnięcie większej harmonii psychoruchowej, czyli wyższego poziomu rozwoju i współdziałania funkcji intelektualnych oraz instrumentalnych. To z kolei prowadzi dziecko uczące się pisać i czytać do prawidłowego wykonywania czynności ruchowych. Są one wykonywane we właściwym czasie i przestrzeni, w harmonii z czynnościami poznawczymi, w tym językowymi.

Metoda Dobrego Startu Marty Bogdanowicz funkcjonuje w trzech wariantach:

1. Łatwe wzory i piosenki lub wierszyki – dla najmłodszych dzieci, w celu wspierania rozwoju.
2. Wzory literopodobne i piosenki lub wierszyki – wspomaganie rozwoju i profilaktyka niepowodzeń szkolnych; dla starszych dzieci, przygotowanie do nauki czytania i pisania.
3. Litery, znaki matematyczne i piosenki lub wierszyki – wspomaganie rozwoju i terapia w przypadku niepowodzeń szkolnych; dla dzieci klas pierwszych, a także starszych z trudnościami w nauce pisania i czytania lub dysleksją.

Inne metody, o których warto wiedzieć

• Metoda Edwarda de Bono – przedstawienie rozwiązania problemu za pomocą prostych rysunków.
• Gimnastyka rytmiczna (metoda Kniessów) – rozwój fizyczny poprzez ruch i muzykę. Charakterystyczny rys omawianej metody stanowi zastosowanie oryginalnych przyborów do ćwiczeń i wytwarzania dźwięku.
• Metoda Ireny Majchrzak –zapoznawanie dzieci najpierw z literami z własnego imienia.
• Metoda Glena Domana (czytanie globalne) – metoda nauki czytania, w której wyraz traktowany jest jako całość, a dziecko uczy się go rozpoznawać w podobny sposób jak spostrzega obrazy.
• Glottodydaktyka –wydłuża czas przygotowania dziecka do procesów czytania i pisania, aby skrócić do minimum czas opanowania płynnego czytania i pisania.
• Zabawy i ćwiczenia relaksacyjne – wykorzystanie relaksacji reguluje napięcie, niweluje stres, pozwala na regenerację. Zabawy takie są pomocne w pracy z najmłodszymi, które doświadczają trudności lub mają problem z agresją.
• Zabawy badawcze, doświadczenia, obserwacje przyrodnicze.

Nowoczesne metody i formy pracy z przedszkolakami pozwalają na łączenie zabawy z nauką i umożliwiają wszechstronny rozwój poprzez osobiste doświadczenia. Istotne jest w nich stymulowanie naturalnych zdolności, umiejętności rozwiązywania problemów i wyzwolenie u dzieci tendencji do samoekspresji i rozwijania kreatywności. Warto więc próbować nowych rozwiązań i wspierać szkolenia i rozwój swojej kadry.