Źródła finansowania to istotny temat nie tylko dla osób, które dopiero planują otwarcie własnego przedszkola, ale również dla tych, którzy już je prowadzą. Regulacje prawne zmieniają się na bieżąco i warto je śledzić. Pomaga w tym radca prawny Robert Gałęski z kancelarii LEXBRIDGE, który po raz kolejny w ramach projektu “Przewodnik po prawie oświatowym” dostarczył nam ogromnej dawki wiedzy. W części pierwszej piszemy zatem przede wszystkim o głównych wytycznych i warunkach pozyskiwania dotacji oraz kształtowania wysokości czesnego dla rodziców.
W tym artykule:
- Podstawowe źródła finansowania przedszkoli niepublicznych
- Próg wysokości czesnego w przedszkolu prywatnym
- Klauzule abuzywne w umowach z rodzicami dzieci w przedszkolu
- Czy gmina ma obowiązek wypłacić dotację?
- Warunki otrzymania dotacji od gminy
- Termin złożenia wniosku dla nowych przedszkoli
- Uchybienie terminu złożenia wniosku o otrzymanie dofinansowania do przedszkola
Podstawowe źródła finansowania przedszkoli niepublicznych
Generalnie mamy dwa podstawowe źródła finansowania w przypadku niepublicznych przedszkoli - pierwsze z nich to wpływy od rodziców. Drugi rodzaj to dotacje z budżetu gminy, w której funkcjonuje przedszkole. Oczywiście jest jeszcze kilka innych źródeł, wykorzystywanych z mniejszą częstotliwością, do których należy m.in finansowanie za pomocą środków europejskich.
Próg wysokości czesnego w przedszkolu prywatnym
Bezpośrednio nie mamy regulacji determinujących kształt umów między rodzicem a placówką. Są to umowy cywilnoprawne podlegające prawom swobody umów, zatem przede wszystkim reguluje je kodeks cywilny. To nie oznacza jednak zupełnej dowolności kształtowania, szczególnie w kwestii czesnego. Mimo że prowadzenie prywatnego przedszkola w chwili obecnej i latach poprzednich nie stanowiło działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy, to jednak dość konsekwentnie tego rodzaju umowy znajdują się pod nadzorem urzędu ochrony konkurencji i konsumentów, co sprawia, że są pod tym kątem weryfikowane.
Klauzule abuzywne w umowach z rodzicami dzieci w przedszkolu
W przypadku umów z rodzicami mogą pojawiać się klauzule uznawane za abuzywne (niedozwolone, naruszające dobry interes konsumenta). Do tego typu klauzul kwalifikuje się np. sytuacje, gdy w umowie była określona możliwość natychmiastowego wypowiedzenia umowy rodzicom w przypadku nieopłaconego czesnego. Takie rozwiązanie jest niedopuszczalne - najpierw konieczne jest wyczerpanie drogi wezwania do zapłaty, które dopiero otwiera drogę do rozwiązania umowy. Kwestionuje się również klauzulę związaną z obowiązkiem uregulowania przez rodziców zbyt wysokich odsetek w przypadku zwłoki w opłacie czesnego. Oczywiście nie kwestionuje się odsetek samych w sobie, ale ich wysokość powinna być zgodna z przyjętymi normami.
Pamiętajmy również o tym, że ustalanie poziomu czesnego za pobyt każdego dziecka w przedszkolu nie może się odbywać w oderwaniu od miejscowych realiów, zamożności rodziców czy popytu na tego rodzaju usługi.
Czy gmina ma obowiązek wypłacić dotację?
Zasady ubiegania się i wypłacania dotacji dla przedszkoli reguluje ustawa o finansowaniu zadań oświatowych. Prowadząc taką działalność, mamy pełne prawo ubiegać się o dofinansowanie działalności. W przypadku spełnienia określonych w ustawie przesłanek i kryteriów, gmina ma obowiązek wypłacenia nam dotacji. Co więcej, jej wysokość również jest określona i gwarantowana ustawowo.
Warunki przysługiwania dotacji od gminy
Podstawowy warunek to oczywiście wpis do ewidencji placówek znajdujących się na terenie gminy. Bez tego nie ma podstawy do ubiegania się o dodatkową dopłatę. Po drugie - musimy złożyć wniosek nie później niż do dnia 30 września roku poprzedzającego rok, w którym się o nie ubiegamy, ze wskazaniem planowanej liczby dzieci. Wniosek służy temu, by gmina mogła w swoim planie budżetowym ująć potrzebne środki. Trzecim ważnym warunkiem jest wprowadzenie z dniem 30 września informacji do systemu informacji oświatowej - m.in. o liczbie dzieci uczęszczających do przedszkola w danym momencie.
Termin złożenia wniosku dla nowych przedszkoli
Jeśli przedszkole przed 30 września nie uzyskało wpisu i dopiero rozpoczyna swoje funkcjonowanie, również może się ubiegać o taką dotację. Jednak jej wypłata uzależniona jest od uznania gminy. Wójt czy burmistrz mogą ją przyznać, ale nie muszą tego zrobić. Nie mamy instrumentów, aby taką decyzję podważać.
Uchybienie terminu złożenia wniosku o otrzymanie dofinansowania do przedszkola
Trochę inny przypadek występuje, gdy uchybimy terminowi składania wniosków. Z punktu widzenia prawnego nie nabywamy prawa do dotacji. Czy jest jakieś rozwiązanie? Nasuwa się tu na myśl możliwość złożenia wniosku o przywrócenie terminu. Jednak orzecznictwo sądów jest jednoznaczne - ten termin nie podlega przywróceniu. Czy straciliśmy możliwość pozyskania dodatkowego świadczenia i musimy ponosić tego konsekwencje? Niekoniecznie, jest jeszcze możliwość obrony. Możemy mimo wszystko ubiegać się o nie, powołując się na zarzut nadużycia. W tym wypadku - terminu prekluzyjnego. Jeśli uchybiliśmy temu terminowi nie z naszej winy, a z powodu wydarzeń losowych lub nadzwyczajnych, w dodatku nie było to duże uchybienie (np. kilkanaście dni) - otwiera się możliwość dochodzenia dotacji.
Już w tę sobotę pojawi się część druga rozmowy z radcą prawnym Robertem Gałęskim. Odpowiedział nam na siedem najczęściej zadawanych pytań - m.in. o możliwości wstrzymani a lub cofnięcia dotacji przez gminę na nowych zasadach prawnych. Odwiedź naszego bloga, aby poznać odpowiedzi!
Robert Gałęski
Radca prawny, Partner i szef Departamentu Prawa Oświatowego w należącej do Grupy Kapitałowej Auxilia Kancelarii LEXBRIDGE Groński Adwokaci i Radcowie Prawni sp. k. we Wrocławiu. Prowadził pracę nauko wą i dydaktyczną na Uniwersytecie Wrocławskim w ramach studiów doktoranckich. Specjalizuje się w zagadnieniach prawa oświatowego, postępowania cywilnego i administracyjnego oraz prawa rzeczowego.
Autor opracowań z zakresu prawa administracyjnego i licznych publikacji w branżowych portalach. Posiada wieloletnie doświadczenie praktyczne, wykonując zawód radcy prawnego. Pełnomocnik placówek niepublicznych w sprawach cywilnych i administracyjnych dotyczących dotacji, w tym sporów o jej uzupełnienie. Autor licznych skarg kasacyjnych dotyczących dotacji zakończonych sukcesem i korzystnym dla niepublicznych placówek wyrokiem.
