Co robi pielęgniarka w żłobku i czy musisz ją zatrudniać

W rozmowach o kadrze w żłobku niezmiennie pojawiają się stanowiska opiekuna i dyrektora. Często zapominamy jednak, że w większych placówkach należy zatrudnić również pielęgniarkę lub położną. Żłobek to jednak placówka o charakterze opiekuńczo-wychowawczym, a nie medycznym. Do podstawowych zadań żłobków należy zapewnienie dziecku opieki, pielęgnacja oraz prowadzenie zajęć opiekuńczo-wychowawczych i edukacyjnych. Skoro więc udzielanie świadczeń zdrowotnych nie leży w gestii żłobka, jaka jest rola pielęgniarki zatrudnionej w takiej placówce?

Z tego tekstu dowiesz się m.in., kiedy masz obowiązek zatrudnienia pielęgniarki, jakie są jej zadania i obowiązki, a także jakie kwalifikacje trzeba mieć, żeby podjąć taką pracę.

Spis treści:

• Kiedy w żłobku trzeba zatrudnić pielęgniarkę
• Na czym polega praca pielęgniarki w żłobku
• Co pielęgniarka robi w żłobku
• Przykładowe punkty zakresu obowiązków pielęgniarek i położnych w żłobkach
• Pielęgniarka lub położna w żłobku - wymagania
• Zapewnienie opieki dzieciom przewlekle chorym
• Podawanie lekarstw
• Udzielanie dziecku pierwszej pomocy
• Często zadawane pytania

Kiedy w żłobku trzeba zatrudnić pielęgniarkę

Nie w każdym żłobku trzeba zatrudniać pielęgniarkę. Obowiązek ten omija mniejsze placówki, bowiem liczebność personelu placówki zależy od ilości dzieci do niej uczęszczających. Kwestię tę reguluje dokładnie artykuł 15. ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3:

W żłobku, do którego uczęszcza więcej niż dwadzieścioro dzieci, zatrudnia się przynajmniej jedną pielęgniarkę lub położną.

Pielęgniarkę zatrudnioną w żłobku obowiązuje 8-godzinna dobowa i przeciętnie 40-godzinna tygodniowa norma czasu pracy. Jako że żłobek nie jest podmiotem leczniczym, nie obowiązuje w tym przypadku zasada pracy w wymiarze 7 godzin 35 minut na dobę i przeciętnie 37 godzin 55 minut na tydzień.

Na czym polega praca pielęgniarki w żłobku

Czym więc zajmuje się pielęgniarka w placówce opiekuńczej jaką jest żłobek? Najbardziej ogólnie można powiedzieć, że jej rolą jest obserwacja stanu zdrowia dzieci, udzielanie pierwszej pomocy, a także szkolenie i edukowanie dzieci, personelu, jak i rodziców. Jest ona odpowiedzialna za stan higieniczny, żywienie oraz pielęgnację dzieci, a także edukacje zdrowotną.

Jak widzimy, pielęgniarka nie zajmuje się leczeniem dzieci. Może natomiast udzielać świadczeń zdrowotnych na zlecenie lekarza, jednak szczegółowe rozwiązania w tym zakresie muszą być określone przez dyrektora żłobka w dokumentach wewnętrznych. Regulamin placówki powinien zawierać określenie obowiązków pracowników i zasad ich postępowania w przypadkach nagłego pogorszenia stanu zdrowia dziecka lub podawania leków dzieciom niepełnosprawnym czy przewlekle chorym.

Co robi pielęgniarka w żłobku

Pielęgniarka prowadzi badania przesiewowe: pomiary antropometryczne ciężaru ciała, wzrostu, obliczanie centyli, obserwacja postawy ciała, wzroku, słuchu, uzębienia. Nadzoruje też stan higieniczny dzieci, kształtując w nich prawidłowe nawyki higieniczne oraz czuwa nad przestrzeganiem zasad sanitarnych w pomieszczeniach żłobka. Czuwa nad prawidłowym sposobem karmienia dzieci, prowadzi apteczkę, współpracuje z rodzicami w zakresie pielęgnacji, żywienia i wychowania dzieci.

Pielęgniarka czy położna może także udzielać porad rodzicom w takich tematach jak rozszerzanie diety, odpieluchowanie, odsmoczkowanie, odstawiania od piersi, z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb dziecka, ale też budowanie odporności, sposób podawania leków czy infekcji, w przypadku których należy się udać do pediatry.

Przykładowe punkty zakresu obowiązków pielęgniarek i położnych w żłobkach

• zbieranie wywiadów od rodziców/opiekunów w zakresie stanu zdrowia dzieci;
• obserwowanie stanu zdrowia dzieci i zgłaszanie wszelkich nieprawidłowości, takich jak objawy chorób zakaźnych, dyrektorowi żłobka i rodzicom;
• kształtowanie u dzieci postaw prozdrowotnych w zakresie żywienia i higieny;
• udzielanie pierwszej pomocy dzieciom oraz pracownikom w nagłych wypadkach oraz organizowanie pomocy lekarskiej w razie potrzeby;
• pomoc w układaniu planów pracy z dziećmi;
• szkolenie personelu w zakresie promocji zdrowia oraz ograniczenia szerzenia się chorób zakaźnych;
• prowadzenie indywidualnej dokumentacji dziecięcej;
• prowadzenie poradnictwa jeśli chodzi o pielęgnację dziecka dla rodziców i pracowników żłobka;
• udział w szkoleniach oraz zebraniach z rodzicami.

Pielęgniarka lub położna w żłobku – wymagania

Przede wszystkim należy pamiętać, że prawo wykonywania zawodu pielęgniarki lub położnej przyznawane albo stwierdzane jest przez właściwą okręgową radę pielęgniarek i położnych. Osoba zatrudniona w żłobku takie prawo musi posiadać. Wymagane jest więc wykształcenie co najmniej średnie, medyczne. Zgodnie z ustawą o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3:

pielęgniarką, położną [...] w żłobku lub klubie dziecięcym nie może być osoba, która figuruje w bazie danych Rejestru Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym z dostępem ograniczonym lub została skazana prawomocnym wyrokiem za inne przestępstwo umyślne.

Osoba mająca zostać zatrudniona ma obowiązek przedstawić zaświadczenie o niekaralności, wystawione nie wcześniej niż 3 miesiące przed rozpoczęciem pracy w żłobku lub klubie dziecięcym.

Zapewnienie opieki dzieciom przewlekle chorym

Na początku warto zaznaczyć, że to dyrektorzy żłobków indywidualnie podejmują decyzję, czy placówka może pełnić opiekę nad dzieckiem przewlekle chorym. Świadczenia zdrowotne w ramach funkcjonowania placówek opiekuńczych było przedmiotem dyskusji pomiędzy Naczelną Radą Pielęgniarek i Położnych a Ministerstwem Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. W 2019 roku NRPIP wystosowała do ministra pismo z prośbą o „zmiany zapisów ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 w zakresie uregulowania udzielania świadczeń zdrowotnych przez pielęgniarkę dzieciom przewlekle chorym, przebywającym w żłobku".

W piśmie zwrócono uwagę, że w związku z tym, iż nie jest to uregulowane prawnie „kwestię zapewnienia dzieciom przewlekle chorym kontynuacji opieki medycznej w żłobkach, dyrektorzy żłobków nie traktują priorytetowo i zadania z tego obszaru realizowane są w sposób niewystarczający. [...] Zdarza się, że pielęgniarki odmawiają wykonania tych czynności, z powodu braku zapisów prawnych, odnośnie realizowania przez pielęgniarki czynności związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych w żłobkach."

W odpowiedzi do NRPIP Minister wyjaśnił m.in., że:

funkcje żłobka nie obejmują świadczeń zdrowotnych, choć mogą się one zawierać w funkcji opiekuńczej żłobka. W przypadku dziecka przewlekle chorego, świadczenia udziela lekarz zlecający określone leczenie, tj. leczenie określonymi lekami. Samo podanie leków zleconych przez lekarza jest czynnością polegającą na realizacji zlecenia lekarskiego, które wiąże się ze sprawowaniem funkcji opiekuńczej nad dzieckiem.

źródło: strona Warszawskiej Izby Pielęgniarek i Położnych, www.woipip.pl

Podawanie lekarstw

W sytuacji, kiedy dziecko wymaga podania leku, postępowanie personelu jest uzależnione od wewnętrznych uregulowań placówki oraz od kompetencji pracownika i jego zakresu obowiązków. Mimo apeli Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych, wciąż brak w tej kwestii jednoznacznych zapisów prawnych w tym zakresie. Rodzi to oczywiście wątpliwości w sytuacji, gdy rodzic dziecka oczekuje od pielęgniarki przyjęcia leku i podania go dziecku zgodnie ze zleceniem lekarskim.

W przypadku dzieci przewlekle chorych możliwe jest podawanie lekarstw w placówce przez upoważnioną osobę. Konieczne jest natomiast w takim przypadku, aby rodzic dziecka przedłożył informację na jaką chorobę dziecko choruje i jakie leki zażywa (nazwa, sposób dawkowania), a także zlecenia lekarskiego oraz pisemnego upoważnienia dla pielęgniarki do podawania dziecku leków. Osoba przyjmująca takie zlecenie musi wyrazić na nie zgodę.

Prawnie jest to interpretowane nie jako świadczenie zdrowotne, którego udziela lekarz zlecający określone leczenie, a jako „czynność polegająca na realizacji zlecenia lekarskiego, które wiąże się ze sprawowaniem funkcji opiekuńczej nad dzieckiem".

Jeżeli chodzi o dzieci zdrowe, położne i pielęgniarki nie podają żadnych leków, nawet tych przeciwgorączkowych. Między innymi w tym celu prowadzona jest obserwacja stanu zdrowia, aby w przypadku ewentualnych infekcji, natychmiast powiadomić rodziców.

Przeczytaj więcej o udzielaniu pomocy medycznej w przedszkolach i żłobkach.

Udzielanie dziecku pierwszej pomocy

Pierwsza pomoc to bardzo ważna kwestia w każdej placówce. Ustawa o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 reguluje obowiązkowe uczestnictwo w kursach pierwszej pomocy osób pracujących w placówkach z dziećmi - opiekunów i wolontariuszy. Kursy te muszą być odbywane co 2 lata, a za ich zorganizowanie i opłacenie odpowiedzialny jest podmiot prowadzący żłobek lub klub dziecięcy.

Do udzielania dziecku pierwszej pomocy upoważniona jest więc nie tylko pielęgniarka, ale również pozostali pracownicy czy wolontariusze. Zresztą należy pamiętać też o ogólnych zapisach polskiego prawa, według którego każdy z nas ma obowiązek udzielenia pierwszej pomocy

Udzielenie pierwszej pomocy osobie znajdującej się w sytuacji zagrażającej utracie życia lub zdrowia jest prawnym obowiązkiem każdego obywatela. Nieudzielenie pierwszej pomocy jest zagrożone karą do 3 lat pozbawienia wolności. Udzielający pierwszej pomocy podlega ochronie należnej funkcjonariuszom publicznym.

żródło: www.pacjent.gov.pl

Często zadawane pytania

Czy trzeba mieć plan pracy pielęgniarki w żłobku?

Coś takiego jak plan pracy pielęgniarki nie jest wymagane w żłobku.

Czy w każdym żłobku powinna być pielęgniarka?

Pielęgniarka musi być zatrudniona w placówce, do której uczęszcza więcej niż dwadzieścioro dzieci. W mniejszych żłobkach nie jest to obowiązkowe.

Na czym polega praca pielęgniarki w żłobku?

Pielęgniarka w żłobku zajmuje się przede wszystkim obserwacją stanu zdrowia dzieci. Jest też odpowiedzialna za higienę, żywienie i pielęgnację, a także za edukację w tych obszarach. Pielęgniarka nie zajmuje się natomiast leczeniem dzieci.

Czy pielęgniarka może podawać dziecku leki?

Pielęgniarka może podawać lekarstwa dziecku przewlekle choremu, zgodnie z zaleceniami lekarza, jeżeli odpowiednia procedura znajduje się w regulaminie placówki i po uprzednim wyrażeniu zgody na takie postępowanie. Pielęgniarki i położne nie podają natomiast leków dzieciom zdrowym.

Czy tylko pielęgniarka może udzielać pierwszej pomocy?

Nie, mają obowiązek jej udzielać również pozostałe osoby pracujące w żłobku. Obowiązek udzielania pierwszej pomocy jest powszechny. W razie zagrożenia życia musi jej więc udzielić każdy.