Organ prowadzący przedszkole – kto może prowadzić placówkę niepubliczną

Zakładanie i prowadzenie przedszkola niepublicznego to nie tylko wyzwanie, ale i pasja dla wielu osób. W polskim systemie oświaty, obok placówek publicznych prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego, przedszkola niepubliczne odgrywają istotną rolę. W artykule przyjrzymy się, kto może być organem prowadzącym takie placówki oraz jakie formy prawne są najbardziej rekomendowane. Omówimy również najczęstsze powody zmiany organu prowadzącego przedszkole, a także proces przeniesienia placówki.

Dzięki temu artykułowi uzyskasz kompleksowy obraz prowadzenia przedszkola niepublicznego oraz poznasz kluczowe aspekty prawne związane z tą działalnością.

Spis treści:

• Organ prowadzący przedszkole niepubliczne
• Formy organu prowadzącego
• Jak wybrać odpowiednią formę prowadzenia przedszkola
• Zmiana organu prowadzącego przedszkole
• Podsumowanie

Organ prowadzący przedszkole niepubliczne

Organ prowadzący to kluczowy podmiot odpowiedzialny za zarządzanie oraz codzienne funkcjonowanie przedszkola, niezależnie od jego statusu jako placówki publicznej czy niepublicznej. W przypadku przedszkoli publicznych, organem prowadzącym są zazwyczaj jednostki samorządu terytorialnego, takie jak gminy, powiaty czy województwa. Dla przedszkoli niepublicznych, organem prowadzącym może być osoba fizyczna, osoba prawna, w tym różnego rodzaju spółki, fundacje, stowarzyszenia czy organizacje pozarządowe.

Kompetencje organu prowadzącego

Kompetencje organu prowadzącego są szerokie i obejmują zarówno aspekty administracyjne, jak i pedagogiczne. Do głównych obowiązków organu prowadzącego należy zapewnienie odpowiednich warunków lokalowych i materialnych, które umożliwią prawidłowe funkcjonowanie placówki. Obejmuje to zarówno utrzymanie budynku, jak i wyposażenie w niezbędne materiały dydaktyczne.

Organ prowadzący jest również odpowiedzialny za zatrudnianie wykwalifikowanej kadry pedagogicznej, która będzie realizować program nauczania zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa oświatowego. W ramach swoich kompetencji, organ prowadzący nadzoruje realizację programów edukacyjnych i dba o ich zgodność z wytycznymi Ministerstwa Edukacji Narodowej.

Kolejnym istotnym aspektem działalności organu prowadzącego jest zarządzanie finansami przedszkola. Obejmuje to rozliczanie dotacji oświatowych, planowanie budżetu placówki oraz pozyskiwanie dodatkowych funduszy na rozwój i modernizację przedszkola. Organ prowadzący musi także dbać o przestrzeganie przepisów dotyczących bezpieczeństwa, w tym przepisów sanitarno-epidemiologicznych oraz przeciwpożarowych, aby zapewnić bezpieczeństwo dzieciom i pracownikom.

Prowadzenie placówki zgodnie z przepisami

Organ prowadzący przedszkole niepubliczne musi zapewnić funkcjonowanie placówki zgodnie z przepisami prawa oświatowego, co obejmuje przestrzeganie standardów bezpieczeństwa, zapewnienie odpowiednich warunków pracy i nauki, a także przestrzeganie przepisów dotyczących zatrudniania personelu.

Ważne jest, aby organ prowadzący dbał o to, by przedszkole było dostępne dla wszystkich dzieci, niezależnie od ich miejsca zamieszkania.

Organ prowadzący musi także dbać o przestrzeganie przepisów dotyczących bezpieczeństwa, w tym przepisów sanitarno-epidemiologicznych oraz przeciwpożarowych, aby zapewnić bezpieczeństwo dzieciom i pracownikom.

Formy organu prowadzącego

Wybór odpowiedniej formy prawnej dla organu prowadzącego przedszkole niepubliczne jest istotny dla jego efektywnego funkcjonowania. Każda z dostępnych opcji ma swoje specyficzne cechy, które warto dokładnie rozważyć przed podjęciem decyzji. Poniżej przedstawiamy najpopularniejsze formy, które mogą być stosowane w przypadku prowadzenia placówki niepublicznej.

• Osoba fizyczna - każdy człowiek posiadający pełną zdolność do czynności prawnych, nie wymaga rejestracji działalności gospodarczej.
• Osoba prawna - np. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka akcyjna, organizacja pozarządowa, fundacja, spółdzielnia, kościół czy związek wyznaniowy.

Jak wybrać odpowiednią formę prowadzenia przedszkola

Warto, aby osoba prowadząca lub chcąca założyć przedszkole niepubliczne zadała sobie pytanie, jaką funkcję ma pełnić dla niego dana placówka. Czy ma to być miejsce pracy osoby prowadzącej czy tylko jedna z jej aktywności? Formę aktywności dobrze jest dopasować właśnie do tego, jakie funkcje miejsce to ma pełnić dla jego właściciela.

Jeżeli ma to być działalność, która nie jest nastawiona na wzrost i duże zmiany, a raczej na stabilny, ewolucyjny rozwój, to doskonałą formą będzie prowadzenie takiego przedszkola jednoosobowo, jako osoba fizyczna. Zgodnie z treścią art. 83a ustawy o systemie oświaty prowadzenie niepublicznego przedszkola nie jest działalnością gospodarczą, więc nie ma tutaj nawet potrzeby wpisu do ewidencji.

Natomiast jeżeli traktujemy placówkę bardziej biznesowo, jako swego rodzaju aktywo, które mogę później spieniężyć to tutaj wybór formy powinien być podyktowany przez cele, które chcemy osiągnąć. Tak samo w przypadku zmiany osoby prowadzącej, podyktowanej potrzebą restrukturyzacji, wynikającej ze struktury posiadanego majątku, rozwoju przedsiębiorstwa czy planu biznesowego. Wtedy właściwą formę warto dobrać tak, aby było możliwe prowadzenie działalności zgodnie z naszymi planami.

Zmiana organu prowadzącego przedszkole

Najczęstsze powody zmiany

Wielu właścicieli niepublicznych przedszkoli jest bardzo mocno związanych ze swoimi placówkami. Natomiast istnieje też grupa osób, które traktują działalność placówki bardziej biznesowo. Zarówno w przypadku pierwszej jak i drugiej grupy zdarzają się jednak sytuacje sprzedaży placówki.

Najczęściej pojawiającym się powodem sprzedaży przedszkola jest przebranżowienie, podjęcie pracy etatowej, ale też wyjazd za granicę czy potrzeba zmiany i rozwoju. Czasami jest to emerytura lub powiązana z nią zaplanowana sukcesja. Zdarza się też, że powodem zbycia są problemy organu prowadzącego. 

Z perspektywy kancelarii mogę powiedzieć, że najczęściej występującymi powodami zmiany osoby prowadzącej przedszkole są:

• sprzedaż
• restrukturyzacja i rozwój
• sukcesja

Marcin Groński, adwokat z Kancelarii Lexbridge

Proces przeniesienia placówki

Ze strony administracyjno-prawno-oświatowej, proces przeniesienia jest bardzo uproszczony. Ustawodawca stworzył bardzo krótką ścieżkę, uzasadnioną kwestią zachowania ciągłości funkcjonowania placówki.

Najpóźniej miesiąc przed planowaną zmianą organu prowadzącego należy złożyć wniosek o aktualizację danych dotyczących organu prowadzącego, wpisanych do ewidencji szkół i placówek niepublicznych. Jeśli nie występują żadne nadzwyczajne przeszkody, organ ewidencyjny dokonuje wpisu nowego organu, co pozwala mu natychmiast rozpocząć dalsze funkcjonowanie placówki.

Nowy organ prowadzący przejmuje placówkę wraz ze wszystkimi pozwoleniami i uprawnieniami. Nie jest więc konieczne dostarczanie nowych zaświadczeń od straży pożarnej, czy przechodzenie ponownej kontroli sanitarnej.

Problemy mogą się pojawić, jeżeli zaczynamy oceniać czynność z punktu widzenia prawa cywilnego, handlowego, podatkowego, czy nawet z punktu widzenia ustawy o finansowaniu zadań oświatowych. Z tej strony brak jasnych regulacji, Z powodu braku jasnych regulacji, istnieje ryzyko, że bez odpowiedniego przygotowania mogą pojawić się nieprzyjemne niespodzianki.

Marcin Groński, adwokat z Kancelarii Lexbridge

Zmiana organu prowadzącego a dotacja

Jeśli chodzi o dotację oświatową przyznaną na rok, w którym następuje przejęcie, to zostaje ona przejęta razem z placówką.

Niemiła niespodzianka może nas spotkać, jeżeli okaże się, że poprzedni organ prowadzący przedszkole w nieprawidłowy sposób pobierał lub wydatkował dotację. Jeśli taka sytuacja wyjdzie na jaw w czasie rozliczania dotacji, kiedy przedszkole ma już nowy organ prowadzący, to właśnie on może zostać pociągnięty do odpowiedzialności. Oznacza to, że nowy organ prowadzący zostanie zobowiązany do zwrotu środków z dotacji do budżetu organu finansującego.

Natomiast pojawiają się ostatnio orzeczenia, i takie jest też nasze stanowisko w tej sprawie, że absolutnie nie można tej odpowiedzialności przypisywać nowym organom prowadzącym. Po pierwsze dlatego, że nie ma podstawy do przeniesienia takiej odpowiedzialności. Powinno to być jasno i wyraźnie określone w prawie, jak w przypadku zbycia przedsiębiorstwa, gdzie obowiązuje solidarna odpowiedzialność zbywcy i nabywcy. 

Idąc torem myślenia, że odpowiedzialny jest zawsze tylko bieżący organ prowadzący, można by dojść do konkluzji, że jeżeli ktoś będąc organem prowadzącym przedszkole niepubliczne wygeneruje zobowiązanie, a następnie doprowadzi do wykreślenia się z ewidencji niepublicznych przedszkoli, to w ogóle nie będzie ponosił odpowiedzialności. A to byłoby już zupełnie przeciwko prawu.

Marcin Groński, adwokat z Kancelarii Lexbridge

Możliwe komplikacje cywilno-prawne i podatkowe

Zmiana organu prowadzącego przedszkole niepubliczne może wiązać się z różnymi wyzwaniami. Zarówno nowy, jak i dotychczasowy organ muszą być świadomi potencjalnych komplikacji prawnych i podatkowych, aby uniknąć problemów i zapewnić płynne działanie placówki.

Cesja

Przedszkole to nie tylko działalność edukacyjna, ale także określony majątek, prawa własności, czasami nieruchomości. W skład tego wchodzą również ruchomości, prawa obligacyjne, umowy z pracownikami, nazwa, reputacja, struktura organizacyjna – wszystko to posiada swoją wartość. W przeszłości popularnym rozwiązaniem na rynku była tak zwana cesja.

Jednak nie jest to w pełni bezpieczna forma, ponieważ wymaga ona solidnej podstawy, takiej jak sprzedaż.

Marcin Groński, adwokat z Kancelarii Lexbridge

Warto zwrócić uwagę na kwestię umów, zarówno z pracownikami, jak i z rodzicami oraz kontrahentami. Nie przechodzą one automatycznie w ramach cesji. Nowy organ prowadzący musi je zawrzeć na nowo.

Problemy dotychczasowego organu prowadzącego

Czasem motywem zmiany organu prowadzącego mogą być problemy dotychczasowego organu prowadzącego i jednoczesna chęć zapewnienia ciągłości edukacji i finansowania zadania oświatowego. Należy zwrócić uwagę, że taka motywacja i z tego powodu przeprowadzona zmiana może się wiązać z ryzykiem podejrzenia o jakąś formę obejścia prawa.

Marcin Groński, adwokat z Kancelarii Lexbridge

Przekazanie mienia

Zdarza się również, że motywem do zmiany organu jest kwestia przekazania własnego mienia dla przedszkola, a szczególności nieruchomości. Możemy się tu bowiem spotkać z całym spektrum komplikacji, a jednym z nich jest kwestia przesunięcia majątkowego i możliwości rozliczenia kosztów korzystania z nieruchomości z dotacji. Bywa więc, że właściciel placówki, chcąc zoptymalizować działalność i nie narażać się na problemy z rozliczeniem dotacji decyduje się na zmianę organu prowadzącego, aby możliwy był wynajem.

Z matki na córkę, czyli sukcesja

W sektorze oświaty dosyć często spotykanym zjawiskiem jest sukcesja. Właścicielom z reguły zależy, aby ich placówki nie kończyły działalności wraz z ich odejściem na emeryturę czy nawet śmiercią, więc przygotowują się do takiej ewentualności zawczasu. Szczególnie często są to sytuacje pomiędzy mamą a córką.

Sukcesja może nastąpić pomiędzy osobami żyjącymi albo też w formie spadku. Organ prowadzący składa oświadczenie do organu ewidencyjnego, w którym wskazuje osobę fizyczną albo prawną, która na wypadek jej śmierci zostanie organem prowadzącym. Ta osoba fizyczna lub osoba prawna powinna oświadczyć się, że wyraża na to zgodę i wtedy transmisja administracyjno-prawna odbywa się bardzo szybko.

Kluczowe aspekty przy zmianie organu prowadzącego

Na koniec klika dobrych rad, na co zwrócić uwagę, w zależności po której stronie procesu zmiany organu prowadzącego się znajdujesz:

Jeśli jesteś szeroko pojętym zbywcą, czyli sprzedajesz, restrukturyzujesz, zmieniasz, przekształcasz formę działalności:

• Zbadaj dokładnie wszystkie konsekwencje cywilnoprawne i podatkowe.
• Oceń bardzo wnikliwie szanse, ryzyka, koszty, korzyści zmiany. 

Jeśli jesteś potencjalnym nabywcą:

• Zbadaj, czy w placówce nie ma tych ukrytych niespodzianek, o których wspomnieliśmy

• Jeśli dana jednostka samorządu terytorialnego to umożliwia w danej gminie to sprawdź wyniki kontroli w nabywanej placówce, żeby upewnić się, czy nie ma problemu z rozliczeniem dotacji.
• Być może konieczny będzie prywatnym audytem tego, jak pobierane i wydatkowane były dotacje.

Podsumowanie

Prowadzenie przedszkola niepublicznego to zadanie wymagające zaangażowania, znajomości prawa oświatowego i umiejętności zarządzania. Kluczowy jest wybór odpowiedniego organu prowadzącego, a każda zmiana powinna być dobrze przemyślana. Choć zmiana osoby prowadzącej przedszkole na pozór wydaje się być dość prostym procesem, to jednak może czaić się tu sporo zagrożeń i ryzyk. Decydując się na zbycie lub nabycie placówki trzeba wziąć pod uwagę wszystkie możliwe problemy i konsekwencje i dobrze się do niej przygotować.