Czy warto przygotować plan urlopów pracowników już teraz?
Wakacje to czas, kiedy wielu pracowników z utęsknieniem myśli o urlopie wypoczynkowym od pracy. Tymczasem dyrektorzy przedszkoli i żłobków zastanawiają się, jak pogodzić przerwy w funkcjonowaniu placówek z urlopami, i przez resztę roku zachować jak największą płynność w pracy i obłożeniu. To zatem dobry moment, aby jeszcze przed wrześniem porozmawiać o planie urlopów na cały rok i regulacjach prawnych, które warto znać w tym kontekście. W artykule wypowiada się radca prawny Wojciech Górny z kancelarii LEXBRIDGE, która jest współorganizatorem cyklu “Przewodnik po prawie oświatowym”.
W tym artykule:
- Akty prawne i regulacje o urlopach
- Urlopy nauczycieli w wakacje
- Czy warto mieć plan urlopów?
- Urlop wypoczynkowy a zwolnienie od pracy
- Urlopy w trakcie COVID-19
Akty prawne i regulacje o urlopach
Podstawowym aktem prawnym w kontekście urlopów pracowników przedszkoli są status zatrudnienia i rodzaj stanowiska. W przedszkolach niepublicznych stosuje się kodeks pracy. Jeśli chodzi o kartę nauczyciela - w tym wypadku nie ma obowiązku, aby taką kartę stosować. W przypadku żłobków nie mamy takiej konkretnej regulacji. Zakładam zatem, że w większości przypadków jest stosowany głównie kodeks pracy i to jest zgodne z prawem.
Urlopy nauczycieli w wakacje
Mam świadomość tego, że większość dyrektorów nie stosuje karty nauczyciela. Odniosę się jednak do tego, jak to wygląda z tej perspektywy. Przedszkola są w świetle przepisów placówkami nieferyjnymi - czyli generalnie nie istnieje tutaj coś takiego jak wakacje. Oczywiście, są przerwy w świadczeniu usług, nawet w publicznych przedszkolach. Nie są to jednak wakacje i ferie w rozumieniu przepisów. Karta nauczyciela różnicuje uprawnienia nauczyciela ze względu na to, czy pracuje w placówce feryjnej (np. szkoła). Wtedy w tym okresie, kiedy są przewidziane ferie, nauczyciel zazwyczaj wykorzystuje urlop wypoczynkowy. W przypadku przedszkoli, gdzie nie są nie ma ferii reguluje to art. 64 - nauczycielowi takiemu przysługuje 35 dni roboczych urlopu w czasie ustalonym w planie urlopów.
Czy warto mieć plan urlopów?
Kodeks pracy przewiduje przygotowanie planu urlopów. Z mojego doświadczenia wynika, że taki plan bywa często zaniedbywany, a jest w stanie uporządkować wiele spraw. Ze względu na to, że zazwyczaj mamy wakacyjną przerwę w funkcjonowaniu przedszkola, dyrektorom zależy najczęściej, aby również wtedy nauczyciele skorzystali z urlopów. Art. 162 kodeksu pracy stanowi o tym, że urlopy wypoczynkowe powinny być co do zasady udzielane zgodnie z planem urlopów, ustalonym na początku roku szkolnego lub kalendarzowego. Pamiętajmy, że prawo do urlopu jest niezbywalne, jedynie przesuwalne w czasie.
Mając plan urlopów, jako pracodawcy jesteśmy w całkiem innej sytuacji. Jedynie wyjątkowo możemy zgadzać się na odstępstwo od ustalonego planu. Kształtujemy zatem wnioski urlopowe tak, aby przypadały wtedy, gdy przedszkole lub żłobek nie świadczy usług. Urlop nie musi przypadać w wakacje, ale jeśli chcemy mieć na to wpływ i odpowiednio zaplanować pracę przedszkola, to warto wrócić do tej zakurzonej instytucji planów urlopów.
Urlop wypoczynkowy a zwolnienie od pracy
W pewnych sytuacjach określonych w kodeksie pracy, należy pracownika zwolnić od pracy. Nie jest to wtedy urlop i nie możemy wymagać, żeby w takiej sytuacji pracownik go wykorzystywał. Dla zobrazowania - to może być na przykład potrzeba wykonania jakichś badań lub wolnego z tytułu opieki nad dzieckiem. To nie jest urlop, ale zwolnienie ze świadczenia pracy. Często spotykam się z praktyką, kiedy pracownik nie jest do końca świadomy tych praw. Zdarzają się sytuacje, która uprawniają go do zwolnienia, a zostaje zmuszony do wzięcia urlopu na żądanie, lub wypoczynkowego. Pamiętajmy również o tym, że zwolnienie od pracy wiąże się z koniecznością wypłacenia pełnego nagrodzenia.
Urlopy w trakcie COVID-19
Co do zasady, procesy związane z urlopami pracowników nie zmieniają się w trakcie ograniczenia funkcjonowania placówek (jak to miało miejsce w trakcie pandemii COVID-19). Wielu dyrektorów stało już przed dylematem, co zrobić z pracownikami w tym czasie. Zwłaszcza z tymi niepedagogicznymi, w przypadku których nie było potrzeby, aby stawiali się w placówce. Bardzo często padał pomysł, aby w tym czasie udzielić urlopu wypoczynkowego. O ile miałby to być urlop bieżący, to pracownik mógł się na to nie zgodzić. Jeśli jednak był to urlop zaległy, to było to rzeczywiście dobry moment, aby go wykorzystać.
Jeśli jest taka możliwość, to można wykorzystać ten urlop. Są natomiast korzystniejsze rozwiązania z punktu widzenia kodeksowego (więcej na ten temat mówiliśmy w spotkaniu Przewodnika pt. "Zamknięcie przedszkoli i żłobków – skutki prawne, co dalej"). Warto się nad nimi pochylić i być przygotowanym na powtórkę takiej sytuacji.
