Opiekun dzienny - mniej sformalizowana forma opieki nad dziećmi

Choć opiekun dzienny może być mylony z nianią (powszechnie nazywaną właśnie opiekunką) czy osobą pracującą w żłobku, to jest to odrębny zawód. Osoba taka sprawuje opiekę w warunkach domowych i działa na postawie innych regulacji prawnych żłobki i kluby dziecięce. W tym artykule wyjaśnimy kto może nim zostać, jakie są możliwe formy zatrudnienia dziennego opiekuna, a także jakie warunki musi spełnić, a jakie wymagania go nie dotyczą.

Spis treści:

• Kim jest opiekun dzienny małego dziecka
• Kto może zostać dziennym opiekunem
• Ile dzieci przypada na jednego opiekuna dziennego
• Gdzie można prowadzić punkt opieki dziennej
• Czym się różni dzienny opiekun od żłobka?
• Jakich formalności trzeba dopełnić

Kim jest opiekun dzienny małego dziecka

Zawód dziennego opiekuna reguluje ustawa z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, a konkretnie Art. 39. Wymogi względem dziennego opiekuna. Osoba taka sprawuje opiekę nad dziećmi w wieku od 20. tygodnia życia do ukończenia 3 lat, w wyjątkowych przypadkach, gdy utrudnione lub niemożliwe jest przyjęcie do przedszkola, do 4 roku życia. Opieka odbywa się w warunkach zbliżonych do domowych i obejmuje czynności pielęgnacyjne, ale też prowadzenie zajęć opiekuńczo-wychowawczych i edukacyjnych, uwzględniających rozwój psychomotoryczny dziecka.

Opiekunem dziennym można zostać prowadząc własną działalność gospodarczą lub jako osoba zatrudniona na podstawie umowy pracę lub zlecenie, np. przez osobę fizyczną, gminę, jednostki samorządu terytorialnego czy instytucje publiczne.

Kto może zostać dziennym opiekunem - wymagania

Opiekunem dziennym może zostać osoba, która pracowała z dziećmi w wieku do 3 lat przez conajmniej 12 miesięcy przed zatrudnienim jako opiekun lub posiada kwalifikacje jako opiekun żłobka. W innym przypadku musi odbyć obowiązkowe 160-godzinne szkolenie albo 40-godzinne szkolenie uzupełniające w przypadku osób o kwalifikacjach np. pielęgniarki, położnej czy nauczyciela wychowania przedszkolnego lub ukończenia studiów podyplomowe np. z wczesnego wspomagania rozwoju czy pedagogiki małego dziecka. Szkolenia takie są prowadzone przez jednostki akredytowane przez Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej.

Ponadto pod kątem prawnym ustawa określa, że musi to być osoba, która zapewni należyte sprawowanie opieki nad dziećmi, nie jest pozbawiona władzy rodzicielskiej, wypełnia obowiązek alimentacyjny, nie została skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub na tle seksualnym, odbyła szkolenie z zakresu udzielania dziecku pierwszej pomocy i posiada aktualną książeczkę zdrowia.

Ile dzieci przypada na jednego opiekuna dziennego

Ustawa określa dokładnie ilość dzieci, które mogą być pod opieką dziennego opiekuna. Grupa może więc liczyć maksymalnie 5 dzieci, ale jeśli w grupie znajduje się maluch poniżej 1 roku życia, niepełnosprawne lub wymagające szczególnej opieki, to może ona wtedy liczyć nie więcej niż 3 dzieci. Istnieje także możliwość zwiększenia ilości dzieci do 8 i analogicznie do 5 przy wymienionych wyżej okolicznościach, pod warunkiem, że dzienny opiekun sprawuje opiekę wraz z co najmniej jednym z rodziców.

Gdzie można prowadzić punkt opieki dziennej - warunki lokalowe

Punkt opieki dziennej można prowadzić po prostu we własnym mieszkaniu. Lokal może jednak również zapewnić podmiot zatrudniający dziennego opiekuna, czyli np. samorząd. Ustawa nie przewiduje specjalnych wymagań dotyczących budynku ani pomieszczenia. Nie musi on więc odpowiadać normom technicznym i lokalowym przewidzianym dla żłobków i klubów malucha. Miejsce musi natomiast oczywiście spełniać warunki higieniczno-sanitarne oraz ochrony przeciwpożarowej.

W jednym lokalu opiekę może sprawować więcej niż jeden opiekun, z tym że w jednym pomieszczeniu przeznaczonym na zbiorowy pobyt dzieci zajmować się nimi może tylko jeden z nich. Lokal powinien być wyposażony w odpowiedni sprzęt pozwalający wykonywać obowiązki dziennego opiekuna i prowadzić zajęcia. O zaopatrzenie powinien zadbać sam opiekun lub podmiot go zatrudniający.

Ustawa nie reguluje kwestii wyżywienia pod opieką dziennego opiekuna. Może być ono realizowane przez catering i wtedy rodzice pokrywają jego koszty. Mogą też oni przynosić własne posiłki dla dzieci.

Czym się różni dzienny opiekun od żłobka?

Jest kilka punktów, w których punkt opieki dziennej różni się od żłobka. Jest to przede wszystkim ilość dzieci w grupie. Na jednego dziennego opiekuna może przypadać, jak wspomnieliśmy wcześniej 5 dzieci, natomiast w żłobku jest to maksymalnie ósemka.

Druga kwestia to miejsce, w którym można sprawować opiekę. Żłobek musi znajdować się w lokalu, który spełnia wymagania określone w ustawie, natomiast dzienny punkt opieki może znajdować się w zwykłym mieszkaniu, a dzieci przebywają w warunkach bytowych zbliżonych do domowych.

Trzecia istotna kwestia to czas przebywania dziecka w miejscu opieki. W przypadku żłobka czy klubu dziecięcego jest to maksymalnie 10 godzin. Ustawa nie reguluje natomiast ilości godzin, które dziecko może spędzić u dziennego opiekuna. Opiekun dzienny może być bardziej elastyczny, co może być plusem zarówno dla niego jak i dla rodzica.

Warto zwrócić uwagę, że spośród form instytucjonalnej opieki nad dziećmi w wieku do 3 lat ta właśnie, ze względu na małą liczbę osób w grupie, może sprawdzić się lepiej u dzieci z problemami adaptacyjnymi.

Jakich formalności trzeba dopełnić

Jeśli opiekun nie prowadzi własnej działalności i jest zatrudniany na podstawie umowy o pracę lub cywilno-prawnej, umowa taka powinna zawierać przede wszystkim:

• czas i miejsce sprawowania opieki;
• liczbę dzieci powierzonych opiece;
• zakres obowiązków dziennego opiekuna;
• warunki czasowego niesprawowania opieki, w szczególności związanego z wypoczynkiem dziennego opiekuna;
• wysokość wynagrodzenia oraz sposób i termin jego wypłaty;
• czas, na jaki umowa została zawarta;

Opiekun dzienny podlega też obowiązkowi ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone w trakcie pracy. Zatrudniający jest zobowiązany do zawarcia umowy i finansowania składki na to ubezpieczenie.

W końcu pełnienie funkcji dziennego opiekuna wymaga zgłoszenia do wykazu dziennych opiekunów oraz podmiotów ich zatrudniających prowadzonego przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Oby nie wpisane do wykazu działają nielegalnie, jest to więc sposób, w który rodzic może zweryfikować osobę, której ma zamiar powierzyć opiekę na swoim dzieckiem.