WOPFU w przedszkolu - kiedy trzeba go przygotować taki dokument i komu powierzyć jego opracowanie

Praca z dziećmi ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi to codzienność coraz większej ilość przedszkoli. Nie tylko dyrektorzy placówek integracyjnych i specjalnych mają więc obowiązek organizowania dla swoich podopiecznych specjalnej ścieżki edukacyjnej. W momencie, kiedy rodzice przedstawią w placówce orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, uruchomiony zostaje proces, prowadzący do zorganizowania kształcenia dla danego dziecka według jego indywidualnych potrzeb. Pierwszym elementem tego procesu jest przygotowanie wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia, czyli WOPFU.

Czym jest dokument WOPFU, jak go przygotować, kto i w jakim terminie go opracowuje? Tego wszystkiego dowiesz się z poniższego artykułu.

Spis treści:

• Co to jest WOPFU
• Co powinno zawierać WOPFU
• Kto przygotowuje WOPFU
• Kiedy przygotować WOPFU
• WOPFU a rodzice
• WOPFU a IPET
• Arkusz WOPFU - czy istnieje wzór dokumentu
• Przykładowy arkusz WOPFU

Co to jest WOPFU

WOPFU, czyli wielospecjalistyczna ocena poziomu funkcjonowania ucznia to proces diagnostyczny, który ma na celu jak najpełniejsze zrozumienie potrzeb i możliwości ucznia w różnych aspektach jego funkcjonowania. Obejmuje ona zarówno sytuacje edukacyjne, jak i pozaedukacyjne, a także relacje z rówieśnikami i dorosłymi. WOPFU jest pierwszym, wstępnym krokiem przed przystąpieniem do opracowania indywidualnego programu edukacyjno-terapeutycznego (IPET). Pozwala ona na zebranie ogólnych, ale kluczowych informacji o dziecku, które są niezbędne do stworzenia efektywnego programu wsparcia i rozwoju ucznia.

Co powinno zawierać WOPFU

Wielospecjalistyczna ocena poziomu funkcjonowania ucznia (WOPFU) zawiera szczegółową analizę różnych obszarów funkcjonowania dziecka. Ocena ta jest podzielona na kluczowe kategorie, które pomagają zrozumieć, w jaki sposób uczeń radzi sobie w grupie oraz jakie wsparcie jest mu potrzebne. W dokumencie opisane są więc:

• Mocne strony ucznia. Zidentyfikowanie predyspozycji, zainteresowań oraz uzdolnień danego ucznia, które mogą być rozwijane w procesie edukacyjnym.
• Trudności w funkcjonowaniu. Rozpoznanie barier i ograniczeń, powodujących trudności w codziennym funkcjonowaniu w życiu przedszkolnym.
• Przyczyny niepowodzeń edukacyjnych. Analiza powodów, dla których uczeń może mieć trudności w nauce lub w funkcjonowaniu w grupie.
• Indywidualne potrzeby edukacyjne i rozwojowe. Określenie, jakie wsparcie edukacyjne i terapeutyczne jest konieczne, aby umożliwić dziecku jak najpełniejszy rozwój.
• Zakres i charakter wsparcia. Określenie, jaki rodzaj pomocy jest niezbędny ze strony nauczycieli, specjalistów, asystentów czy pomocy nauczyciela, aby efektywnie wspierać ucznia.

Dokument WOPFU dostarcza zatem całościowego obrazu funkcjonowania ucznia, który jest niezbędny do opracowania skutecznego planu edukacyjno-terapeutycznego.

Jeśli dokument dotyczy dziecka, które realizuje wybrane zajęcia wychowania przedszkolnego, zajęcia indywidualne lub w grupie liczącej maksymalnie 5 osób, arkusz oceny powinien zawierać także informacje na temat trudności związanych z integracją ucznia w tych zajęciach oraz efekty działań podejmowanych w celu ich przezwyciężenia.

Kto przygotowuje WOPFU

Wielospecjalistyczną ocenę poziomu funkcjonowania ucznia przygotowuje zespół nauczycieli i specjalistów prowadzących zajęcia z uczniem, a w przypadku ośrodków – także z wychowawców grup wychowawczych. W jego skład wchodzą nauczyciele przedmiotowi, nauczyciele wspomagający, a także specjaliści, tacy jak psycholog, pedagog, logopeda czy pedagog specjalny.

Warto zaznaczyć, że w pracach zespołu mogą uczestniczyć, rodzice dziecka. Ponadto, na wniosek dyrektora placówki lub za zgodą rodziców, w składzie zespołu mogą się znaleźć także osoby spoza przedszkola, ale pracujące z dzieckiem, takie jak specjaliści z poradni psychologiczno-pedagogicznej, lekarz, logopeda czy terapeuta. Za koordynację pracy zespołu odpowiedzialna jest osoba wyznaczona przez dyrektora, zwykle wychowawca klasy.

Kiedy przygotować WOPFU

WOPFU przygotowuje się dla dziecka posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego. Obowiązkiem dyrektora przedszkola, jest dopilnowanie, aby dokument powstał w określonym terminie.

• Do 30 września roku szkolnego, w którym uczeń rozpoczyna naukę.
• W ciągu 30 dni od daty złożenia przez rodziców orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego, jeśli orzeczenie zostało wydane w trakcie roku szkolnego.
• W ciągu 30 dni, jeżeli dziecko z orzeczeniem dołącza do placówki w trakcie roku szkolnego.

Najlepiej rozpocząć prace nad WOPFU natychmiast po doręczeniu orzeczenia, ponieważ po 30 dniach musi być gotowy również IPET. Analizę funkcjonowania ucznia, skutkującą przygotowaniem WOPFU powtarza się minimum dwa razy w ciągu roku – na początku roku szkolnego i pod koniec II semestru. Dodatkowo można przeprowadzić ocenę na zakończenie pierwszego semestru, aby monitorować efektywność udzielanej pomocy.

WOPFU a rodzice

Rodzice dziecka mają przede wszystkim prawo, na własne życzenie, uczestniczyć w spotkaniu zespołu opracowującego WOPFU. Obowiązkiem dyrektora jest w takiej sytuacji zawiadomienie ich o terminie takiego spotkania, w sposób przyjęty w danym przedszkolu, innej formie wychowania przedszkolnego lub szkole.

Drugą ważną kwestią jest zapoznanie rodziców z wstępną wielospecjalistyczną oceną poziomu funkcjonowania ucznia. Najlepiej przeprowadzić to podczas spotkania, gdzie omówione zostaną poszczególne punkty dokumentu. Rodzic ma prawo wyrazić sprzeciw wobec niektórych elementów oceny. Po zapoznaniu się z dokumentem rodzic (lub rodzice) podpisuje ocenę, a następnie otrzymuje jej kopię.

WOPFU a IPET

WOPFU i IPET (Indywidualny Program Edukacyjno-Terapeutyczny) są ze sobą ściśle powiązane i tworzą spójną całość w procesie wsparcia ucznia posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego.

Wielospecjalistyczna ocena poziomu funkcjonowania ucznia jest pierwszym krokiem w opracowaniu Indywidualnego programu edukacyjno-terapeutycznego. To szczegółowa ocena poziomu funkcjonowania dziecka, którą przeprowadza zespół nauczycieli i specjalistów pracujących z uczniem. Na podstawie tej oceny zespół identyfikuje mocne strony, trudności, indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne dziecka oraz zakres i charakter wsparcia, jakiego będzie potrzebować.

Dopiero po sporządzeniu WOPFU możliwe jest opracowanie IPET, który jest szczegółowym planem, określającym, jakie konkretne działania, metody i narzędzia będą stosowane, aby wspierać rozwój i edukację dziecka. WOPFU dostarcza danych niezbędnych do stworzenia skutecznego i dopasowanego do potrzeb dziecka IPET.

W skrócie, WOPFU stanowi podstawę, na której buduje się IPET. Bez WOPFU nie byłoby możliwe precyzyjne zidentyfikowanie potrzeb dziecka i opracowanie odpowiedniego planu wsparcia.

Arkusz WOPFU - czy istnieje wzór dokumentu

Nie istnieje jeden uniwersalny wzór arkusza wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia. Każda placówka ma możliwość stworzenia własnego wzoru, ważne jednak, aby dokument zawierał wszystkie elementy określone w przepisach. Ostateczna forma dokumentu może się różnić – może to być tabela, wykres lub zeszyt obserwacji.

Kluczowe jest, aby arkusz WOPFU był funkcjonalny, zwięzły, czytelny, a jednocześnie wystarczająco szczegółowy, aby skutecznie identyfikować potrzeby dziecka. Warto, aby w całej placówce obowiązywał jeden wzór dokumentu, co zapewni spójność i ułatwi pracę zespołu opracowującego oceny dla poszczególnych uczniów.

Przykładowy arkusz wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia do pobrania

Podstawa prawna: Rozporządzenie z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym.