Dyrektorze, tych punktów już nie musisz uwzględniać w statucie przedszkola!

Statut jest aktem wewnętrznego prawa, regulującym organizację pracy przedszkola i fundamentalne zasady jego działania. Jak się okazuje - statut w przypadku przedszkoli publicznych i niepublicznych dzieli kilka zasadniczych różnic, które warto znać. W przeciwnym wypadku może się okazać, że samodzielnie nakładamy na siebie regulacje, które nie są konieczne w przypadku placówki niepublicznej! Kilka z nich wskazał dla nas w ramach “Przewodnika po prawie oświatowym” radca prawny Wojciech Górny z kancelarii LEXBRIDGE. 

W tym artykule:

• Regulacje prawne dotyczące statutu przedszkola niepublicznego
• Regulacje prawne dotyczące statutu przedszkola publicznego
• Statut w przedszkolu niepubliczne a publicznym - różnice
• Kto w przedszkolu niepublicznym decyduje o organizacji statutowej?
• Rada pedagogiczna w statucie przedszkola niepublicznego
• Limity dzieci w grupie - czy to konieczne w statucie?
• “Przeregulowanie” w statucie przedszkola
• Szczegółowy adres organu prowadzącego
• Niewymagane, ale… warto uwzględnić!
• Prawa i obowiązki dzieci, tryb wnoszenia zastrzeżeń
• Co ile musimy aktualizować statut przedszkola?

Regulacje prawne dotyczące statutu przedszkola niepublicznego

W kwestii statutu przedszkola mamy tak naprawdę dwie różne regulacje, odnoszące się zarówno do placówek publicznych, jak i niepublicznych. Statuty przedszkoli publicznych prowadzone przez osoby fizyczne lub prawne inne niż gmina, muszą spełnić pewne wymogi. 

W przypadku przedszkoli niepublicznych, odsyłam tutaj do art. 172 ust. prawo oświatowe, który zasadniczo stanowi wyłączną i kompletną regulację statutu. Przepis nie ulegał ostatnio zasadniczym zmianom, ale warto zweryfikować go pod kątem tego, czy nasz statut nie zawiera przypadkiem punktów, które nie są już wymagane - o czym mowa w dalszej części artykułu. 

Regulacje prawne dotyczące statutu przedszkola publicznego

Drugim artykułem regulującym kwestie statutowe jest art. 102 ust. prawo oświatowe, w którym znajdziemy zdecydowanie więcej wymogów odnoszących się również do specyfiki tego rodzaju prowadzenia przedszkola ze względu na jego status publiczny. Na przykład - wymóg nieodpłatności w zakresie pięciu godzin korzystania z opieki przedszkolnej. Różnica jest zatem kluczowa. I tutaj - w przeciwieństwie do przedszkoli niepublicznych - mamy dodatkową regulację, jeśli chodzi o treść statutu. Są w niej szczegółowo wskazane pewne informacje, dotyczące np. liczebności grup, czasu trwania zajęć. 

Spotkałem się z tym, że przedszkola niepubliczne również korzystają z tej regulacji, przenosząc je na swoje statuty. Nie jest to błędem, jednak generuje spore ryzyko tego, że statut rozrośnie nam się do niebotycznych rozmiarów całkowicie niepotrzebnie. Jeśli zależy nam na tym, aby był krótki i zrozumiały, a ustawodawca daje nam taką możliwość, to warto z niej skorzystać i ograniczyć się do tego, co naprawdę jest niezbędne i konieczne. 

Statut w przedszkolu niepublicznym a publicznym - różnice

Należy na pewno zwrócić uwagę na to, że w przypadku przedszkoli publicznych wiele rzeczy będzie wynikać bezpośrednio ze statutu - nazwa przedszkola czy jego numer porządkowy. Jeśli zamierzamy prowadzić przedszkole publiczne, lub już je prowadzimy, to najlepiej krok po kroku, paragraf po paragrafie przestudiować to rozporządzenie i porównać z treścią naszego statutu. Sama treść i obszerność tego statutu będą dużo większe niż w przypadku przedszkoli niepublicznych. 

Kto w przedszkolu niepublicznym decyduje o organizacji statutowej?

Według mnie niepotrzebne jest wzorowanie się na treści wymogów prawnych związanych z redakcją statutów przedszkoli publicznych, gdyż powoduje to nałożenie szeregu obowiązków, które tak naprawdę nie są konieczne do wykonania. Proszę zwrócić uwagę, że w przypadku statutu przedszkola niepublicznego to organ prowadzący (właściciel) przedszkola decyduje w sprawach nieuregulowanych w związku z tym, jaka organizacja funkcjonowania przedszkola obowiązuje. Więc jeśli wprowadzimy regulacje, które nie są wymagane, to będziemy musieli się do nich stosować. 

Rada pedagogiczna w statucie przedszkola niepublicznego

Najczęstszą rzeczą, z jaką się spotykam w zakresie nadprogramowych regulacji jest kwestia ujmowania w ramach organów przedszkola rady pedagogicznej. W przedszkolu niepublicznym nie jest to konieczne i wymagane - przepisy ujmują to jednoznacznie jedynie w przypadku przedszkoli publicznych. Oczywiście - możemy utworzyć taką radę pedagogiczną w naszej placówce o statusie niepublicznym. Natomiast szczegółowo regulując zasady jej działania, kompetencje, sposób podejmowania działań i uchwał, niejako narzucamy na siebie większe obowiązki, niż ustawa przewiduje. 

Limity dzieci w grupie - czy to konieczne w statucie?

Powszechne jest również regulowanie w statucie kwestii limitu uczniów - czyli dzieci w grupie. Najczęściej jest to wskazane w liczbie dwudziestu pięciu dzieci. Ten limit tak naprawdę również wynika z rozporządzenia w sprawie organizacji publicznych placówek i nie znajduje on zastosowania dla oświaty niepublicznej. W tym wypadku (pomijając wytyczne w czasie pandemii) wytyczną są tak naprawdę warunki lokalowe, które określają opinie sanepidu i straży pożarnej. I tego powinniśmy się trzymać, nie przyjmując więcej dzieci, niż to wynika z norm bezpieczeństwa. Natomiast wprowadzając taki zapis o limicie dzieci do statutu, po raz kolejny niejako się ograniczamy. W razie kontroli z kuratorium czy gminy, treść statutu będzie bowiem argumentem. 

“Przeregulowanie” w statucie przedszkola

Inna rzecz, którą w sposób ogólny można potraktować jako błąd, jest "przeregulowanie" statutu. Za tym idzie natomiast fakt, że zmiany w drobnych zakresach będą jednocześnie powodowały konieczność zmiany całego statutu. Mam tu na myśli np. dokładny adres przedszkola - jeśli jest wskazany w statucie, to musimy się liczyć z tym, że w razie relokacji lub dodatkowej lokalizacji będziemy musieli zmieniać w tym zakresie statut. Wnikliwa lektura przepisów dotyczących treści statutu przekonuje nas, że w adresie przedszkola musimy wskazać jego siedzibę - co nie jest jednoznaczne z dokładnym adresem, tylko miejscowością. 

Szczegółowy adres organu prowadzącego

Podobnie mamy w przypadku organu prowadzącego. Bardzo często - zwłaszcza jeśli mamy osobę fizyczną - w statutach spotykam się z tym, że jest podany adres domowy, czy do korespondencji organu prowadzącego. To również nie jest konieczne, a powoduje dodatkowe czynności w przypadku zmian. 

Oczywiście zdaję sobie sprawę, skąd wynikają takie praktyki. Wymóg wskazania adresu zarówno organu prowadzącego czy placówki, pochodzi ze sposobu prowadzenia ewidencji szkół i placówek niepublicznych. Tam te dane są obligatoryjne. Natomiast nie trzeba wcale tego łączyć ze statutem - nie jest to konieczne, a może być dla nas problematyczne. 

W mojej opinii statut nie powinien dotyczyć zbyt personalnych szczegółów. Są inne miejsca, w których np. wymagany jest dokładny adres czy podanie osoby dyrektora z imienia lub nazwiska. W statucie również i to nie jest konieczne! Dzięki temu personalne zmiany nie prowadzą do zmian w jego treści. 

Niewymagane, ale… warto uwzględnić!

Takim aspektem, który nie jest wymagany, ale warto na niego zwrócić w statucie uwagę, jest czas pracy przedszkola. Ustawa mówi o nim bardzo ogólnie, i w tym wypadku warto wziąć to pod lupę w statucie i wpisać informacje tyle precyzyjnie, na ile jesteśmy w stanie. Dajmy sobie oczywiście w tym wpisie również pewną furtkę do dostosowania się do realiów. Warto wskazać również tryb oraz formę powiadamiania rodziców o zmianach w funkcjonowaniu placówki. 

Prawa i obowiązki dzieci, tryb wnoszenia zastrzeżeń

Częścią statutu, którą dobrze byłoby przejrzyście uregulować, jest zapis o prawach i obowiązkach uczniów. Odnoszę wrażenie, że to jest taka część traktowana zazwyczaj trochę po macoszemu, na zasadzie "kopiuj-wklej". O ile zgadzamy się z tym, że prawa ucznia w szkole podstawowej mają zasadnicze znaczenie, o tyle w przedszkolach nie stawia się na to aż tak dużego nacisku. Ta część statutu jest więc często nieco pomijana. Natomiast w ostatnich latach weszła w życie ważna zmiana dotycząca treści statutu. Powinna ona zawierać bezpośrednią regulację dotyczącą trybu składania skarg na domniemane naruszenie praw ucznia. Warto więc sprawdzić, czy nasz statut posiada uwzględnione takie narzędzie do wnoszenia zastrzeżeń. 

Co ile musimy aktualizować statut przedszkola?

Nie ma tak naprawdę takiego przepisu prawnego, który regulowałby kwestie aktualizacji statutu. Myślę jednak, że warto to robić przynajmniej raz do roku, a na pewno śledzić na bieżąco, czy zachodzą jakieś zmiany w przepisach prawa oświatowego dotyczących dokumentacji przedszkola. Przyda nam się regularny audyt statutu pod kątem tych zmian prawnych.

Wojeciech Górny

Radca prawny w należącej do Grupy Kapitałowej Auxilia Kancelarii LEXBRIDGE Groński Adwokaci i Radcowie Prawni sp. k. we Wrocławiu. W ramach swojej specjalizacji zajmuje się głównie tematyką bieżącej obsługi prawnej jednostek oświatowych, w tym kwestiami finansowania zadań oświatowych (dotacjami oświatowymi) oraz innej pomocy prawnej w zakresie prowadzenia niepublicznej placówki oświatowej. Poza tym posiada bogate doświadczenie w prowadzeniu spraw z zakresu prawa pracy, ubezpieczeń społecznych, prawa rzeczowego oraz w obsłudze podmiotów gospodarczych.