Otrzymałeś skargę na nauczyciela i potrzebujesz wiedzieć, jak się bronić? To trudne i stresujące doświadczenie, szczególnie w przedszkolu niepublicznym, które w dużej mierze opiera się na pozytywnych opiniach i marketingu szeptanym. Każda „afera" czy negatywna opinia może szybko wpłynąć na złą reputację placówki, a co za tym idzie – na utratę klientów. Dlatego tak ważne jest, aby skutecznie reagować na skargi, nie lekceważyć ich, a jednocześnie chronić dobre imię nauczyciela oraz całego przedszkola.
Ten artykuł dostarczy Ci praktycznych porad, jak reagować na skargi, aby zachować zaufanie rodziców i dbać o reputację placówki.
Skarga rodzica na nauczyciela – kroki, które musi podjąć dyrektor
Gdy do dyrektora wpływa skarga rodzica, pierwszym obowiązkiem jest przyjęcie jej na piśmie. Następnie dyrektor rejestruje zgłoszenie w książce korespondencyjnej lub systemie elektronicznym, zgodnie z wymogiem dokumentowania działań dyrektora wynikającym z art. 36 ust. 1 i 3 Prawa oświatowego.
🛑 Ważne: Skarga musi być złożona w formie pisemnej i zawierać dane osoby zgłaszającej umożliwiające jej identyfikację (imię, nazwisko, adres, kontakt), ponieważ skargi anonimowe nie są rozpatrywane, z wyjątkiem tych, które dotyczą bezpieczeństwa i dobra dziecka. Bez wymaganych danych dyrektor ma prawo odmówić wszczęcia postępowania.
Kolejnym krokiem jest wyjaśnienie okoliczności skargi: należy porozmawiać z rodzicem, by doprecyzować zarzuty, a potem z nauczycielem. Najlepiej rozmowę taką przeprowadzić w obecności innego pracownika szkoły lub przedszkola (np. przedstawiciela związku zawodowego).
W trakcie postępowania dyrektor powinien także zabezpieczyć wszelkie dowody – od przeglądu dziennika zajęć i planów pracy, przez zebranie dokumentacji fotograficznej czy materiałów dydaktycznych, aż po spisanie oświadczeń świadków (np. innych nauczycieli lub opiekunów).
Na podstawie zebranych materiałów przygotowywana jest pisemna opinia.
- Gdy skarga okazuje się bezzasadna, dyrektor sporządza protokół odmowy wszczęcia postępowania wraz z pouczeniem o prawie odwołania.
- Gdy okaże się, że zarzuty są zasadne, dyrektor podejmuje decyzję o zastosowaniu odpowiednich środków dyscyplinujących – od upomnienia, przez naganę, aż do skierowania sprawy na drogę postępowania wyjaśniającego w celu ewentualnego wypowiedzenia warunków umowy.
Podstępowanie wyjaśniające
Postępowanie wyjaśniające to kluczowy etap weryfikacji zarzutów zawartych w skardze. Pozwoli ono wyjaśnij czy rzeczywiście opisane w skardze zachowanie nauczyciela jest niewłaściwe. Postępowanie powinno przebiegać zgodnie z ustalonymi zasadami, które zapewnią rzetelność i transparentność działań dyrektora.
🛑 Ważne: Zanim dyrektor podejmie decyzję o powiadomieniu rzecznika dyscyplinarnego o możliwym popełnieniu przez nauczyciela czynu naruszającego prawa i dobro dziecka, ma obowiązek przeprowadzić wewnętrzne postępowanie wyjaśniające. Obowiązek zawiadomienia kuratorium powstaje dopiero po dokonaniu wstępnej analizy i ocenie zasadności zarzutów zawartych w skardze.
Wyjaśnienia nauczyciela
Na początek należy uzyskać ustne wyjaśnienia od nauczyciela, przy czym rozmowę powinien prowadzić dyrektor w obecności innego pracownika przedszkola – osoba ta sporządza notatkę służbową, która stanowi część dokumentacji sprawy. Ważne, aby nie lekceważyć punktu widzenia rodziców zgłaszających skargę, ale podejść też z empatią do pracownika, który przecież narażony jest utratę zaufania potrzebnego do wykonywania swojego zawodu.
Procedura przyjmowania i rozpatrywania skarg i wniosków
Następnie warto sprawdzić, czy statut placówki zawiera jakiekolwiek zapisy dotyczące postępowania w przypadku skargi – mogą one wprowadzać dodatkowe kroki, które należy uwzględnić. Jeśli przedszkole nie posiada jeszcze procedury takiego dokumentu, zdecydowanie warto opracować wewnętrzną Procedurę przyjmowania i rozpatrywania skarg i wniosków, aby zapewnić jasność działania wszystkim stronom – rodzicom, pracownikom i dyrekcji.
Ocena nauczyciela
W sytuacjach budzących poważniejsze wątpliwości dyrektor może skorzystać z przysługującego mu prawa do dokonania oceny pracy nauczyciela – zgodnie z art. 6a Karty Nauczyciela. Taka ocena może być przeprowadzona pod warunkiem, że od ostatniego procesu oceny upłynął co najmniej rok.
Wszystkie działania prowadzone w ramach postępowania wyjaśniającego objęte są tajemnicą – nie stanowią informacji publicznej. Nawet jeśli rodzic zdecyduje się później wycofać skargę, warto rozpoznać motywacje jej złożenia i cofnięcia – samo wycofanie nie stanowi bowiem jednoznacznego oczyszczenia nauczyciela z zarzutów.
Podstępowanie dyscyplinarne
Jeśli zarzuty zawarte w skardze wskazują na możliwe uchybienie godności zawodu nauczyciela lub poważne zaniedbanie obowiązków, dyrektor ma obowiązek poinformować rzecznika dyscyplinarnego działającego przy kuratorium oświaty. Warto jednak podkreślić, że to nie dyrektor prowadzi postępowanie dyscyplinarne – tę funkcję pełni wyłącznie rzecznik.
Dyrektor przedszkola może natomiast, zgodnie z art. 75 ust. 1 Karty Nauczyciela, uruchomić procedurę dyscyplinarną na poziomie placówki lub – jeśli sytuacja tego wymaga – nałożyć na nauczyciela kary porządkowe przewidziane w art. 108 i kolejnych Kodeksu pracy. Takie działania powinny być jednak poprzedzone rzetelnym badaniem sprawy, którego wyniki jednoznacznie wskazują na uchybienia w pracy pedagoga.
W przypadku poważniejszych zarzutów – jeszcze przed zgłoszeniem sprawy do rzecznika – dyrektor może rozważyć zawieszenie nauczyciela w wykonywaniu obowiązków służbowych do czasu wyjaśnienia sprawy. Ważne jest przy tym, aby nauczyciel znał swoje prawa i procedury, które chronią go w toku postępowania dyscyplinarnego – tylko wtedy może skutecznie się bronić.
W tak trudnych sytuacjach rola dyrektora nie ogranicza się jedynie do formalnego zgłoszenia – jego wsparcie oraz znajomość przepisów mają kluczowe znaczenie dla ochrony zawodowej reputacji nauczyciela i budowania kultury zaufania w przedszkolu.
Co jeśli skarga okazuje się bezzasadna?
Gdy skarga zostanie uznana za bezzasadną, dyrektor sporządza protokół odmowy wszczęcia postępowania i poucza o prawie odwołania do organu nadzoru. Wynik postępowania należy przekazać zarówno rodzicowi, jak i nauczycielowi, a całą dokumentację archiwizować zgodnie z instrukcją kancelaryjną.
Nauczyciel, podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, korzysta z ochrony przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych na zasadach określonych w ustawie – Kodeks karny.
art. 63 ustawy Karta Nauczyciela
Nauczyciele w Polsce są chronieni prawnie podobnie jak funkcjonariusze publiczni podczas pełnienia obowiązków zawodowych, co oznacza, że przestępstwa przeciwko nim są ścigane z oskarżenia publicznego. Zgodnie z Kodeksem karnym, znieważenie nauczyciela jest traktowane jak przestępstwo przeciwko funkcjonariuszowi publicznemu.
Zniewaga lub zniesławienie – jakie działania może podjąć nauczyciel?
Jeśli w trakcie składania skargi doszło do publicznego pomówienia lub obrażenia nauczyciela, warto rozważyć podjęcie kroków prawnych. W grę wchodzą dwa tryby postępowania – karny oraz cywilny:
- Zniesławienie (art. 212 Kodeksu karnego): dotyczy sytuacji, gdy ktoś pomawia nauczyciela o postępowanie lub właściwości mogące go poniżyć w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania niezbędnego do wykonywania zawodu. Czyn ten jest ścigany z oskarżenia prywatnego i zagrożony grzywną lub karą ograniczenia wolności.
- Zniewaga (art. 216 Kodeksu karnego): dotyczy sytuacji, gdy ktoś wulgarnie lub obraźliwie odnosi się do nauczyciela, także pod jego nieobecność. Także w tym przypadku możliwe jest postępowanie z oskarżenia prywatnego oraz nałożenie grzywny lub kary ograniczenia wolności.
Kto znieważa funkcjonariusza publicznego lub osobę do pomocy mu przybraną, podczas i w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
Art. 226. - [Znieważenie funkcjonariusza lub konstytucyjnego organu] - Kodeks karny.
W każdym przypadku nauczyciel może zgłosić sprawę do sądu, a także skonsultować się z prawnikiem w celu ustalenia najlepszej ścieżki obrony swojego dobrego imienia.
Wsparcie dyrekcji
Jeśli już doszło do znieważenia – dyrektor szkoły (lub organ prowadzący) ma obowiązek występować w obronie nauczyciela, gdy ustalone dla nauczyciela uprawnienia zostaną naruszone. Wypełnienie przez dyrektora obowiązku z art. 63 ust. 2 KN polegać będzie na złożeniu do prokuratury zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa znieważenia funkcjonariusza publicznego.
Co więcej, wsparcie dyrektora nie powinno ograniczać się jedynie do formalności – to również działania na rzecz ochrony dobrego imienia nauczyciela w środowisku przedszkolnym. Rzetelne wyjaśnienie sprawy, otwarta komunikacja z zespołem i rodzicami oraz podkreślenie profesjonalizmu nauczyciela mogą pomóc odbudować zaufanie i przeciwdziałać dalszym konsekwencjom społecznym nieuzasadnionych oskarżeń.
Obrona dobrego imienia nauczyciela
Ochrona dobrego imienia nauczyciela to równie istotny element całego procesu. Nawet jeśli skarga nie została potwierdzona, brak reakcji może prowadzić do podtrzymywania wątpliwości wśród rodziców i personelu. Warto zatem podjąć następujące działania:
- Przekazanie nauczycielowi pełnego zestawu zebranych materiałów i wyników postępowania, by miał jasność co do procesu i w pełni rozumiał swoje prawa oraz kolejne kroki.
- Uzyskanie pisemnych oświadczeń od świadków lub współpracowników potwierdzających prawidłowość działań pedagoga.
- Wydanie wewnętrznego komunikatu (np. notatki służbowej lub maila do zespołu), w którym dyrektor potwierdza, że skarga została zweryfikowana i uznana za bezzasadną.
- W uzasadnionych przypadkach – krótkie, rzeczowe wyjaśnienie dla rodziców, np. podczas zebrania lub w formie pisemnej informacji, że proces wyjaśniający zakończył się bez uwag.
Dzięki przejrzystej komunikacji i aktywnemu wsparciu dyrektora nauczyciel zyskuje pewność co do swojej pozycji w zespole, a placówka buduje kulturę otwartości i wzajemnego zaufania.
Skarga na nauczyciela do kuratorium – co wtedy?
Gdy rodzice składają skargę bezpośrednio do kuratorium, dyrektor ma obowiązek przekazać wszystkie dokumenty związane z postępowaniem w terminie 14 dni od wezwania, na podstawie art. 35 Prawa oświatowego. Kuratorium może przeprowadzić kontrolę doraźną, przesłuchać nauczyciela i świadków oraz wydać zalecenia pokontrolne. W skrajnych przypadkach możliwe jest zawieszenie działalności placówki.
Przykładowa sytuacja i jej rozwiązanie
Opis sytuacji: Rodzice zgłosili do dyrektora skargę na nauczycielkę, zarzucając jej zbyt surowe zachowanie wobec dziecka, które rozpłakało się podczas zajęć.
Działania podjęte przez dyrektora:
- Przyjął skargę w formie pisemnej i zarejestrował ją w dokumentacji przedszkola.
- Przeprowadził rozmowę wyjaśniającą z nauczycielką w obecności upoważnionego pracownika, który sporządził notatkę służbową.
- Przeanalizował dziennik zajęć oraz zeznania świadków.
- Na podstawie zebranych dowodów uznał, że skarga jest bezzasadna.
- Sporządził protokół odmowy wszczęcia dalszego postępowania.
- Poinformował rodziców o możliwości odwołania się od decyzji.
Dzięki sprawnemu i rzetelnemu działaniu dyrektora reputacja przedszkola i nauczycielki została zachowana, a sytuacja rozwiązana zgodnie z obowiązującymi procedurami.
Podsumowanie
Szybkie, rzetelne i zgodne z przepisami postępowanie na każdym etapie skargi to podstawa ochrony dobrego imienia placówki oraz nauczycieli. Jasne procedury, staranna dokumentacja oraz efektywna współpraca z organami nadzoru i rodzicami pomagają utrzymać zaufanie społeczności szkolnej oraz zapewnić bezpieczeństwo i komfort dzieciom. Warto pamiętać, że odpowiedzialne podejście do rozpatrywania skarg wzmacnia prestiż szkoły lub przedszkola, a także buduje kulturę wzajemnego szacunku i transparentności. W sytuacjach trudnych dla nauczyciela istotne jest wsparcie ze strony dyrekcji oraz organu prowadzącego szkołę, które mogą skutecznie chronić prawa pedagoga i jego dobre imię. Pamiętajmy, że obrona nauczyciela to także ochrona jakości edukacji i atmosfery sprzyjającej rozwojowi uczniów.
Często zadawane pytania
Czym skutkuje skarga na nauczyciela?
Może prowadzić do postępowania wyjaśniającego, dyscyplinarnego albo administracyjnego oraz do zastosowania sankcji, łącznie z rozwiązaniem umowy.
Czy rodzice mogą odwołać nauczyciela?
Rodzice nie mają prawa jednostronnego odwołania; mogą jedynie skierować skargę do dyrektora lub organu nadzoru pedagogicznego.
Jak może bronić się nauczyciel?
Poprzez przedstawienie dowodów, powołanie świadków i odwołanie od decyzji dyrektora do kuratorium.
Za co można zgłosić nauczyciela do kuratorium?
Za naruszenie przepisów prawa oświatowego, niewłaściwe wykonywanie obowiązków lub zachowanie nieetyczne, stanowiące uchybienie godności zawodu.
Kiedy powinienem zgłosić sprawę do rzecznika dyscyplinarnego?
Sprawę należy zgłosić do rzecznika dyscyplinarnego po jej zbadaniu przez dyrektora, jeśli pojawią się poważne zarzuty dotyczące przewinienia nauczyciela.
Jak mogę bronić swojego dobrego imienia?
Aby bronić swojego dobrego imienia, możesz złożyć prywatny akt oskarżenia w przypadku pomówienia oraz skorzystać z ochrony prawnej przewidzianej w kodeksie cywilnym. Warto skonsultować się z prawnikiem, aby odpowiednio zabezpieczyć swoje interesy.
Jakie wsparcie mogę uzyskać od organu prowadzącego szkołę?
Możesz uzyskać wsparcie od dyrektora szkoły oraz związków zawodowych w zakresie obrony swoich praw oraz interwencji w przypadku bezpodstawnych skarg. Warto skorzystać z ich pomocy w trudnych sytuacjach.
