Procedury przyjmowania dzieci z Ukrainy do przedszkoli w Polsce

Podstawowym przepisem, który reguluje kwestię przyjmowania dzieci cudzoziemców do polskich szkół i przedszkoli (także niepublicznych) reguluje art. 165 ustawy prawo oświatowe. Nie ulega jednak wątpliwości, że obecna sytuacja jest niecodzienna i rozporządzenia nie były do niej dostosowana w stu procentach. Dlatego podlega również pewnym szczególnym regulacjom. 

W tym artykule:

• Weryfikacja etapu nauki dziecka
• Oświadczenie o sumie ukończonych lat nauki
• System informacji oświatowej 
• A co z językiem?
• Dodatkowa kadra w placówce
• Nostryfikacja uprawnień pedagogów
• Pomoc psychologiczno-pedagogiczna
• Inne lokalizacje prowadzenia zajęć

Weryfikacja etapu nauki dziecka

Obecnie dzieci oraz młodzież z Ukrainy, które są w wieku obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego, szkolnego lub nauki są przyjmowani do publicznych placówek i obejmowani opieką oraz nauczaniem na warunkach, które dotyczą obywateli polskich. Proces przyjęcia odbywa się w ciągu całego roku szkolnego. Weryfikacja etapu nauki odbywa się przede wszystkim na podstawie ukończonych etapów za granicą. Najczęściej podstawą jest dokumentacja - świadectwa, zaświadczenia itp. 

Oświadczenie o sumie ukończonych lat nauki

Oczywiście w obecnej sytuacji zdarza się wiele przypadków, w których rodzice nie są w stanie przedstawić potrzebnych dokumentów. Wtedy wystarczy, że rodzice złożą do placówki oświadczenie o sumie ukończonych przez przez dziecko lat nauki. W takim oświadczeniu należy przede wszystkim wskazać placówkę, do której dziecko uczęszczało za granicą. Istotne jest to, że dokumenty nie muszą być tłumaczone na język polski przez tłumacza przysięgłego. W celu zapisania dziecka do placówki, należy złożyć wniosek do dyrektora. Publiczna szkoła podstawowa, w rejonie której mieszka dziecko przybyłe z zagranicy przyjmuje z urzędu (ma obowiązek przyjąć dziecko), inne publiczne szkoły podstawowe i szkoły ponadpodstawowe - w miarę posiadania wolnych miejsc.

System informacji oświatowej 

Wszystkich uczniów z Ukrainy należy oczywiście wprowadzić do systemu informacji oświatowej. Na ten moment tacy uczniowie będą realizować polski program nauczania, ponieważ nie są gotowe plany utworzenia ukraińskich placówek oraz planów (ze względu na wyjątkową dynamikę sytuacji). 

A co z językiem?

Oczywiście jednym z pierwszych pytań, jakie nasuwają się na myśl jest - co z językiem komunikacji w przypadku takich dzieci? Jest to rzeczywiście problem, z którym system edukacji będzie musiał się w najbliższym czasie zmierzyć. Mamy kilka sugestii dotyczących tego, jak tacy uczniowie mogą lepiej zaadaptować się w nowym środowisku edukacyjnym. Są to:

• uczestnictwo w dodatkowych zajęciach z języka polskiego - indywidualnych lub grupowych w wymiarze minimum 2 godzin tygodniowo przez czas nieokreślony;
• nauka w formie oddziału przygotowawczego, gdzie proces nauczania jest dostosowany do potrzeb i możliwości edukacyjnych, trwającego rok lub dłużej, w grupach do 15 uczniów (na ten moment), w wymiarze minimum od 20 do 26 godzin w tygodniu;
• korzystanie z pomocy osoby, która biegle mówi w języku polskim i jest zatrudniona jako pomoc nauczyciela (nie musi posiadać kwalifikacji pedagogicznych);
• korzystanie z dodatkowych zajęć wyrównawczych w zakresie przedmiotów nauczania (nie dłużej niż rok).

Decyzje o tym, jakie formy wsparcia dzieci zostaną zastosowane, podejmie dyrektor placówki w porozumieniu z organem prowadzącym. Takiego porozumienia będzie również wymagać utworzenie wyżej wymienionego oddziału przygotowawczego.

Dodatkowa kadra w placówce

Kolejnym pytaniem jest pytanie o kwestie kadrowe, bowiem i bez dodatkowych zajęć czy oddziałów jednym z największych problemów jest zbyt mała ilość nauczycieli. Zgodnie z założeniami specustawy złagodzone zostaną przepisy dotyczące zatrudniania nauczycieli - w roku szkolnym 2021/2022 na stanowisku pomocy nauczyciela, o którym mowa w art. 165 ust. 8 ustawy z 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe, będzie mogła być zatrudniona osoba nieposiadająca obywatelstwa polskiego, jeżeli posiada znajomość językowa polskiego w mowie i piśmie w stopniu umożliwiającym pomoc uczniowi, który nie zna języka polskiego albo zna go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki. Nie trzeba będzie potwierdzać znajomości języka polskiego. Nauczyciele pracujący w placówkach, w których utworzone zostaną dodatkowe oddziały, będą mogli też wziąć więcej godzin ponadwymiarowych - nawet, gdy przekraczają one półtora etatu. Wymagana jednak będzie do tego zgoda nauczyciela.

Nostryfikacja uprawnień pedagogów

Resort edukacji zapowiedział również stworzenie procedury, która pozwoli przyspieszyć nostryfikację uprawnień nauczycieli z Ukrainy, aby możliwe było ich zatrudnianie w polskich przedszkolach oraz innych placówkach.  Znacznie wzrośnie również zapotrzebowanie na asystentów międzykulturowych, którzy będą pomagać uczniom w adaptacji w środowisku szkolnym. 

Pomoc psychologiczno-pedagogiczna

Oczywiście, ze względu na trudną sytuację, dzieci z Ukrainy będą mogły być również objęte pomocą psychologiczno-pedagogiczną. Standardowo jest ona organizowana i udzielana we współpracy z rodzicami uczniów oraz może być prowadzona we współpracy z innymi podmiotami, m.in.: poradniami psychologiczno-pedagogicznymi, placówkami doskonalenia nauczycieli, innymi szkołami, organizacjami pozarządowymi oraz innymi instytucjami i podmiotami działającymi na rzecz rodziny, dzieci i młodzieży. Warunki współpracy szkoły z tymi podmiotami uzgadnia dyrektor szkoły Pomocą psychologiczno-pedagogiczną można objąć również rodziców uczniów.

Inne lokalizacje prowadzenia zajęć

Według projektu - w celu zapewnienia kształcenia i wychowania dzieciom lub uczniom będącym obywatelami Ukrainy mogą być tworzone inne lokalizacje prowadzenia zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych podporządkowane organizacyjnie szkołom. Będą w nich mogły działać także oddziały przedszkolne. Utworzenie innej lokalizacji prowadzenia zajęć, podporządkowanej szkole prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego, następuje w drodze uchwały organu stanowiącego tej jednostki samorządu terytorialnego, po uzyskaniu pozytywnej opinii kuratora oświaty. Opinia jest wydawana w terminie 7 dni od dnia otrzymania wniosku o jej wydanie.