Ocena pracy nauczyciela jest kluczowym elementem na drodze do awansu zawodowego. Nie jest to jednak jedyna przesłanka, żeby jej dokonywać. Obowiązek jej przeprowadzenia może wynikać np. ze skarg rodziców czy potrzeby weryfikacji przez dyrektora jakości kształcenia i opieki w przedszkolu. W ostatnich latach przepisy dotyczące oceny nauczycieli zmieniały się kilkukrotnie. W tym artykule przedstawimy aktualne zasady i kryteria wynikające z obowiązującego od 2022 roku rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki, a także kluczowe zmiany, które wprowadziła Ustawa z dnia 25 lipca 2025 r. o zmianie ustawy - Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw.
Podstawa prawna
Podstawowym aktem prawnym, w którym zawarte są zasady oceny pracy nauczycieli jest ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela, a konkretnie art. 6a. Drugim ważnym aktem jest rozporządzenie Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 25 sierpnia 2022 r. w sprawie oceny pracy nauczycieli, które wprowadziło m.in.nowe kryteria oraz wartości punktowe dla poszczególnych kryteriów. Warto podkreślić, że od 1 września 2025 r. wchodzi w życie również Ustawa z dnia 25 lipca 2025 r. o zmianie ustawy - Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2025 r. poz. 1160), która wprowadza znaczące modyfikacje w procedurach oceny pracy i awansu zawodowego.
Warto nadmienić na marginesie, że wcześniejsze przepisy zawierało Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 19 sierpnia 2019 r. w sprawie trybu dokonywania oceny pracy nauczycieli, w tym nauczycieli zajmujących stanowiska kierownicze, szczegółowego zakresu informacji zawartych w karcie oceny pracy, składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego oraz szczegółowego trybu postępowania odwoławczego. To rozporządzenie zostało uchylone z dniem 1 września 2022 roku.
Ocena pracy nauczyciela
Ocena pracy nauczyciela dotyczy stopnia realizacji obowiązków określonych w art. 6 i art. 42 ust. 2 oraz w art. 5 ustawy z dnia 16 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe. Odbywa się ona najczęściej z inicjatywy dyrektora danej placówki lub na wniosek samego nauczyciela. Wniosek o rozpoczęcie takiej procedury mogą też złożyć:
- organ sprawujący nadzór pedagogiczny
- organ prowadzący szkołę
- rada szkoły, przedszkola
- rada rodziców.
Najogólniej rzecz ujmując ocena polega na przeanalizowaniu realizacji obowiązków nauczyciela, uwzględniając obowiązkowe i dodatkowe kryteria określone w Rozporządzenie MEiN z dn. 25 sierpnia 2022 r. w sprawie oceny pracy nauczycieli.
Ocenie podlegają wszyscy nauczyciele, zarówno w szkole jak i w przedszkolu, również niepublicznym. Nie ma tutaj znaczenia też wymiar zatrudnienia. Oceny nauczyciela dokonuje co do zasady dyrektor. Jeżeli dyrektor nie jest nauczycielem, organ prowadzący upoważnia do tego innego nauczyciela.
Propozycja czynności nauczyciela do obowiązkowych kryteriów oceny pracy
Jak dokonać oceny pracy nauczyciela
Czas i termin
Dyrektor przedszkola musi ocenić pracę nauczyciela w ciągu trzech miesięcy od złożenia wniosku lub powiadomienia o rozpoczęciu oceny. W przypadku nauczyciela odbywającego przygotowanie do zawodu, dyrektor szkoły ma obowiązek dokonać oceny po upływie co najmniej 8 miesięcy, ale nie później niż w jedenastym miesiącu odbywania przygotowania do zawodu.
Jeśli nauczyciel w trakcie pierwszych 8 miesięcy zmienił miejsce zatrudnienia, ocena jest dokonywana po 3 miesiącach pracy w nowej placówce, jednak nie wcześniej niż po 8 miesiącach od rozpoczęcia przygotowania i nie później niż w dwunastym miesiącu.
Termin na dokonanie oceny pracy w przypadku rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy został wydłużony z 21 dni do 30 dni roboczych. Do tego okresu nie wlicza się usprawiedliwionej nieobecności trwającej ponad 14 dni, ferii szkolnych, a w przypadku nauczycieli zatrudnionych w placówkach nieferyjnych - urlopów wypoczynkowych trwających co najmniej 14 dni.
Warto zaznaczyć, że procedurę oceny można rozpocząć w dowolnym momencie jego zatrudnienia i roku szkolnego. Nauczyciel może być oceniany wielokrotnie w trakcie swojej kariery (nawet w jednej placówce). Warunkiem jest zachowanie odstępu czasowego od ostatniej oceny wynoszącego minimum rok.
Procedura
Po złożeniu wniosku o ocenę należy wykonać następujące zadania:
- ustalenie dodatkowych kryteriów – jedno z nich wskazuje dyrektor, drugie nauczyciel;
- wydanie nauczycielowi pisemnego zawiadomienia o rozpoczęciu procedury oceny pracy (Uwaga: nie powiadamia się osoby, która sama złożyła wniosek o ocenę);
- wystąpienie o pisemną opinię:
- rady rodziców (obowiązkowa tam, gdzie istnieje taki organ)
- mentora (dla nauczyciela odbywającego przygotowanie do zawodu lub dodatkowe przygotowanie do zawodu)
- właściwego doradcy metodycznego
- ustalenie terminu – nie później niż 3 miesiące od dnia złożenia wniosku lub powiadomienia nauczyciela o rozpoczęciu dokonywania oceny jego pracy;
- dokonanie oceny pracy;
- przygotowanie projektu oceny;
- przedstawienie nauczycielowi projektu oceny (na wniosek nauczyciela przy może być przy tym obecny przedstawiciel wskazanej przez niego zakładowej organizacji związkowej);
- doręczenie nauczycielowi oryginału karty oceny oceny – 5 dni roboczych od dnia zapoznania nauczyciela z projektem;
- włączenie kopii karty oceny do akt osobowych.
- W przypadku odwołania od oceny, dyrektor szkoły lub organ, który jej dokonał, ponownie ustala ocenę w terminie nie dłuższym niż 30 dni roboczych od dnia otrzymania rozstrzygnięcia odwoławczego.
W przypadku nauczyciela początkującego zatrudnionego w więcej niż jednej szkole i/lub przedszkolu w wymiarze co najmniej 1/2 etatu, odbywa on przygotowanie do zawodu w placówce, którą sam wskaże jako podstawowe miejsce zatrudnienia. W ramach przygotowania, nauczyciel i mentor są zobowiązani do wzajemnej obserwacji zajęć: co najmniej 1 godziny w miesiącu w pierwszym roku odbywania przygotowania do zawodu, oraz co najmniej 4 godzin w każdym kolejnym roku.
Kryteria i punktacja
Ocena pracy nauczyciela jest dokonywana na podstawie poziomu spełnienia kryteriów określonych szczegółowo w rozporządzeniu. Mamy tam 9 kryteriów obowiązkowych oraz 15 kryteriów dodatkowych.
Poziom spełnienia kryteriów jest oceniany w punktach. Dyrektor powinien wskazać nauczycielom szczegółowe czynności do wykonania w ramach poszczególnych kryteriów. Za wypełnienie każdego z nich nauczyciel w trakcie oceny powinien otrzymać 0 lub 1 punkt. Maksymalna możliwa ilość punktów do uzyskania to 70, przy czym najwięcej można ich uzyskać za spełnienie kryterium pierwszego:„poprawność merytoryczna i metodyczna prowadzonych zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych” (maks. 30 punktów). Poziom spełnienia pozostałych kryteriów podstawowych jest oceniany w skali 0-5 pkt, a kryteria dodatkowe można uzyskać maksymalnie 10 punktów.
Ostatecznie jednak ocena ma charakter opisowy i jest zakończona stwierdzeniem uogólniającym:
- ocena wyróżniająca - powyżej 90% maksymalnej liczby punktów
- ocena bardzo dobra 75%-89,99% maksymalnej liczby punktów
- ocena dobra - 55%-74,99% maksymalnej liczby punktów
- ocena negatywna - poniżej 55% maksymalnej liczby punktów
Opisowa ocena pracy nauczyciela - przykład
Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z 25 sierpnia 2022 r. nie narzuca konkretnej formy graficznej opisu – wymaga jedynie, by ocena pracy miała charakter opisowy i odnosiła się do spełniania przez nauczyciela obowiązków oraz realizacji zadań, o których mowa w art. 6 i art. 42 ust. 2 ustawy – Karta Nauczyciela. To oznacza, że forma może być:
- punktowa
- ciągła – jako spójna narracja,
- mieszana – np. narracja z wyodrębnionymi akapitami tematycznymi.
Najważniejsze, żeby ocena była konkretna, merytoryczna, oparta na faktach i zawierała uzasadnienie oceny końcowej. Zgodnie z nowelizacją, uzasadnienie oceny pracy musi zawierać poziomu spełnienia każdego kryterium oceny, które miało zastosowanie do oceny pracy tego nauczyciela. To daje nauczycielowi pełną informację zwrotną i może być przydatne np. przy awansie zawodowym.
Pani Anna Kowalska, nauczyciel wychowania przedszkolnego w Przedszkolu „Kolorowy Zakątek” w Krakowie, w okresie od 1 września 2022 r. do dnia dzisiejszego realizuje swoje obowiązki zawodowe z dużym zaangażowaniem, rzetelnością i profesjonalizmem. Jej praca dydaktyczna, wychowawcza i opiekuńcza stoi na bardzo wysokim poziomie. Pani Anna prowadzi zajęcia w sposób przemyślany i spójny z podstawą programową, uwzględniając potrzeby rozwojowe dzieci. Potrafi umiejętnie łączyć naukę z zabawą, co sprzyja aktywności i ciekawości dzieci. Wykorzystuje nowoczesne metody pracy i pomoce dydaktyczne, a w jej zajęciach widać dużą kreatywność – dzieci chętnie biorą udział w proponowanych aktywnościach i odnoszą sukcesy na miarę swoich możliwości.
W relacjach z dziećmi pani Anna jest osobą empatyczną, cierpliwą i uważną na potrzeby emocjonalne swoich wychowanków. Tworzy atmosferę bezpieczeństwa i zaufania, co przekłada się na pozytywny klimat w grupie. Z rodzicami współpracuje w sposób partnerski – regularnie informuje ich o postępach dzieci, służy wsparciem oraz inicjuje wspólne działania, takie jak warsztaty, spotkania tematyczne czy uroczystości przedszkolne. Jest również aktywnym członkiem rady pedagogicznej – chętnie dzieli się swoimi doświadczeniami i materiałami, współorganizuje wydarzenia i podejmuje dodatkowe inicjatywy na rzecz przedszkola.
W okresie objętym oceną pani Anna uczestniczyła w licznych formach doskonalenia zawodowego, m.in. w kursach z zakresu edukacji emocjonalno-społecznej oraz edukacji włączającej. Wiedzę zdobytą na szkoleniach skutecznie wdraża do codziennej pracy. Wyróżnia się inicjatywą – współorganizowała przedszkolny piknik rodzinny, prowadziła dodatkowe zajęcia rytmiczne oraz aktywnie uczestniczyła w działaniach promujących przedszkole. Pani Anna rzetelnie przestrzega obowiązujących przepisów prawa, prowadzi dokumentację zgodnie z wymaganiami i dba o bezpieczeństwo dzieci.
Biorąc pod uwagę wysoką jakość pracy dydaktyczno-wychowawczej, bardzo dobre relacje z dziećmi i rodzicami, zaangażowanie w życie placówki oraz systematyczne doskonalenie zawodowe, oceniam pracę pani Anny Kowalskiej jako bardzo dobrą.
Prawa nauczyciela
Ocena pracy nauczyciela to proces, w którym nauczyciel nie jest tylko biernym podmiotem. Bierze on w niej aktywny udział. Zacznijmy od tego, że sam może on wystąpić do dyrektora z wnioskiem o dokonanie takiej oceny. Jak wskazuje art. 6 Karty Nauczyciela, może on też wystąpić z wnioskiem o zasięgnięcie opinii właściwego doradcy metodycznego oraz żądać, aby przy zapoznawaniu go z projektem oceny pracy obecny był przedstawiciel zakładowej organizacji związkowej.
W terminie 5 dni roboczych od zapoznania się z projektem, osoba oceniana ma prawo zgłosić do niej w formie pisemnej uwagi i zastrzeżenia. Natomiast w terminie 14 dni od doręczenia oceny pracy nauczyciel może wnieść odwołania od ustalonej oceny do organu sprawującego nadzór pedagogiczny placówką.
Ocena a awans zawodowy
Są przypadki, w których ocena pracy nauczycieli jest obowiązkowa. Dotyczy to osób będących w procesie awansu zawodowego, a dokładniej nauczycieli odbywających przygotowanie do zawodu oraz nauczycieli mianowanych.
- Nauczyciel odbywający przygotowanie do zawodu jest poddany ocenie w drugim i ostatnim roku tego przygotowania oraz w ostatnim roku odbywania dodatkowego przygotowania do zawodu nauczyciela.
- Nauczyciel mianowany, który zamierza ubiegać się o stopień nauczyciela dyplomowanego, sam wnioskuje o ocenę. Dokonuje się jej za okres ostatnich trzech lat.
W szczególnych wypadkach ocena nauczyciela odbywającego przygotowanie do zawodu oraz nauczyciela mianowanego może być dokonana wcześniej niż po upływie roku od dokonania poprzedniej oceny.
Co powinna zawierać karta oceny pracy nauczyciela
Nie ma jednego obowiązującego wzoru karty oceny. Muszą się w niej znaleźć natomiast konkretne informacje i elementy, które szczegółowo wymienione są w Art. 6a ustawy Karta Nauczyciela.
Karta oceny pracy nauczyciela zawierać:
- imię i nazwisko oraz datę urodzenia nauczyciela;
- miejsce zatrudnienia i zajmowane stanowisko;
- staż pracy pedagogicznej;
- stopień awansu zawodowego lub informację o nieposiadaniu stopnia awansu zawodowego;
- wykształcenie;
- datę dokonania ostatniej oceny;
- okres pracy, za który została dokonana ocena;
- stwierdzenie uogólniające (wyróżniająca, bardzo dobra, dobra, negatywna)
- uzasadnienie;
- datę dokonania oceny pracy;
- podpis osoby dokonującej oceny pracy;
- pouczenie o terminie i trybie wniesienia odwołania albo złożenia wniosku o ponowne ustalenie oceny pracy.
Przykładowa opinia rady rodziców do oceny pracy nauczyciela
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, w przypadku dokonywania oceny pracy nauczyciela, dyrektor przedszkola ma obowiązek zasięgnięcia opinii Rady Rodziców, jeśli taka rada działa w placówce. Choć opinia ta nie jest wiążąca, stanowi istotny element procedury oceny – to właśnie rodzice obserwują wpływ codziennej pracy nauczyciela na funkcjonowanie dziecka i atmosferę w grupie.
Poniżej prezentujemy przykładową opinię Rady Rodziców o pracy nauczyciela wychowania przedszkolnego – dokument, który może stanowić część dokumentacji oceny pracy.
Rada Rodziców grupy „Słoneczka” wyraża pozytywną opinię na temat pracy pani Anny Kowalskiej w roku szkolnym 2024/2025.
Pani Anna jest nauczycielem zaangażowanym, serdecznym i w pełni oddanym swojej pracy. W kontaktach z dziećmi wykazuje się dużą empatią, zrozumieniem i indywidualnym podejściem do każdego wychowanka. Dzieci chętnie uczestniczą w zajęciach przez nią prowadzonych, czują się przy niej bezpieczne i akceptowane. Pani Anna umiejętnie wspiera rozwój emocjonalny, społeczny i poznawczy dzieci, a także motywuje je do samodzielności i współpracy w grupie.
Rodzice bardzo wysoko oceniają współpracę z panią Anną – jest ona zawsze otwarta na rozmowę, uważnie słucha i chętnie dzieli się informacjami na temat postępów i potrzeb dziecka. Regularnie przekazuje bieżące informacje, zaprasza rodziców do udziału w wydarzeniach grupowych oraz wspólnych inicjatywach, co wzmacnia poczucie wspólnoty i zaangażowania.
Rada Rodziców docenia również inicjatywy podejmowane przez panią Annę na rzecz grupy i przedszkola, m.in. organizację warsztatów plastycznych, udział w akcjach charytatywnych oraz zaangażowanie w przygotowanie uroczystości przedszkolnych.
Mając na uwadze wszystkie powyższe aspekty, Rada Rodziców wyraża uznanie dla pracy pani Anny Kowalskiej i pozytywnie opiniuje jej działania jako nauczyciela wychowania przedszkolnego.
Często zadawane pytania
Czy ocena pracy nauczyciela jest obowiązkowa?
Ocena pracy nauczyciela nie jest obowiązkowa z urzędu – nie dokonuje się jej automatycznie co określony czas. Jest przeprowadzana na wniosek: nauczyciela, dyrektora placówki, kuratora oświaty lub organu prowadzącego. Wyjątkiem są sytuacje przewidziane przepisami, np. konieczność uzyskania oceny pracy przy ubieganiu się o awans na stopień nauczyciela mianowanego lub dyplomowanego – wtedy ocena jest warunkiem formalnym i musi zostać przeprowadzona.
Do czego potrzebna jest ocena pracy nauczyciela?
Ocena pracy nauczyciela służy przede wszystkim weryfikacji jakości realizowanych przez niego zadań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych. Może być wykorzystana w kilku ważnych sytuacjach:
- jako warunek ubiegania się o awans zawodowy,
- w przypadku wątpliwości co do jakości pracy nauczyciela,
- jako element oceny kadrowej,
- jako forma rzetelnej informacji zwrotnej dla nauczyciela na temat efektów jego pracy.
Czym różni się ocena pracy od oceny dorobku zawodowego nauczyciela?
Dawniej funkcjonowały równolegle dwa systemy: ocena pracy i ocena dorobku zawodowego (dla nauczycieli odbywających staż). Po zmianach z 2022 roku zlikwidowano ocenę dorobku zawodowego, zastępując ją jednolitą oceną pracy nauczyciela.
Akty prawne
- Ustawa z 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela
- Ustawa z dnia 25 lipca 2025 r. o zmianie ustawy - Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw
- Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 25 sierpnia 2022 r. w sprawie oceny pracy nauczycieli
- Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe
