Ocena nauczyciela przedszkola – aktualne zasady, kryteria, terminy, karta oceny

Ocena pracy nauczyciela jest kluczowym elementem na drodze do awansu zawodowego. Nie jest to jednak jedyna przesłanka, żeby jej dokonywać. Obowiązek jej przeprowadzenia może wynikać np. ze skarg rodziców czy potrzeby weryfikacji przez dyrektora jakości kształcenia i opieki w przedszkolu. W ostatnich latach przepisy dotyczące oceny nauczycieli zmieniały się kilkukrotnie. W tym artykule przedstawimy aktualne zasady i kryteria wynikające z obowiązującego od 2022 roku rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki.

Spis treści

• Podstawa prawna
• Ocena pracy nauczyciela
• Terminy i procedura
• Kryteria i punktacja
• Prawa i obowiązki nauczyciela
• Ocena a awans zawodowy
• Co powinna zawierać karta oceny

Podstawa prawna

Podstawowym aktem prawnym, w którym zawarte są zasady oceny pracy nauczycieli jest ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela, a konkretnie art. 6a. Drugim ważnym aktem jest rozporządzenie Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 25 sierpnia 2022 r. w sprawie oceny pracy nauczycieli, które wprowadziło m.in.nowe kryteria oraz wartości punktowe dla poszczególnych kryteriów.

Warto nadmienić na marginesie, że wcześniejsze przepisy zawierało Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 19 sierpnia 2019 r. w sprawie trybu dokonywania oceny pracy nauczycieli, w tym nauczycieli zajmujących stanowiska kierownicze, szczegółowego zakresu informacji zawartych w karcie oceny pracy, składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego oraz szczegółowego trybu postępowania odwoławczego. To rozporządzenie zostało uchylone z dniem 1 września 2022 roku.

Ocena pracy nauczyciela

Ocena pracy nauczyciela dotyczy stopnia realizacji obowiązków określonych w art. 6 i art. 42 ust. 2 oraz w art. 5 ustawy z dnia 16 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe. Odbywa się ona najczęściej z inicjatywy dyrektora danej placówki lub na wniosek samego nauczyciela. Wniosek o rozpoczęcie takiej procedury mogą też złożyć:

• organ sprawujący nadzór pedagogiczny
• organ prowadzący szkołę
• rada szkoły, przedszkola
• rada rodziców.

Najogólniej rzecz ujmując ocena polega na przeanalizowaniu realizacji obowiązków nauczyciela, uwzględniając obowiązkowe i dodatkowe kryteria określone w Rozporządzenie MEiN z dn. 25 sierpnia 2022 r. w sprawie oceny pracy nauczycieli.

Ocenie podlegają wszyscy nauczyciele, zarówno w szkole jak i w przedszkolu, również niepublicznym. Nie ma tutaj znaczenia też wymiar zatrudnienia. Oceny nauczyciela dokonuje co do zasady dyrektor. Jeżeli dyrektor nie jest nauczycielem, organ prowadzący upoważnia do tego innego nauczyciela.

Propozycja czynności nauczyciela do obowiązkowych kryteriów oceny pracy

Jak dokonać oceny pracy nauczyciela

Czas i termin

Dyrektor przedszkola musi ocenić pracę nauczyciela w ciągu trzech miesięcy od złożenia wniosku lub powiadomienia o rozpoczęciu oceny. Do tego okresu nie wlicza się usprawiedliwionej nieobecności trwającej ponad 14 dni, ferii szkolnych, a w przypadku nauczycieli zatrudnionych w placówkach nieferyjnych - urlopów wypoczynkowych trwających co najmniej 14 dni.

Warto zaznaczyć, że procedurę oceny można rozpocząć w dowolnym momencie jego zatrudnienia i roku szkolnego. Nauczyciel może być oceniany wielokrotnie w trakcie swojej kariery (nawet w jednej placówce). Warunkiem jest zachowanie odstępu czasowego od ostatniej oceny wynoszącego minimum rok.

Procedura

Po złożeniu wniosku o ocenę należy wykonać następujące zadania:

• ustalenie dodatkowych kryteriów – jedno z nich wskazuje dyrektor, drugie nauczyciel;
• wydanie nauczycielowi pisemnego zawiadomienia o rozpoczęciu procedury oceny pracy (Uwaga: nie powiadamia się osoby, która sama złożyła wniosek o ocenę);
• wystąpienie o pisemną opinię:
  • rady rodziców (obowiązkowa tam, gdzie istnieje taki organ)
  • mentora (dla nauczyciela odbywającego przygotowanie do zawodu lub dodatkowe przygotowanie do zawodu)
  • właściwego doradcy metodycznego
• ustalenie terminu – nie później niż 3 miesiące od dnia złożenia wniosku lub powiadomienia nauczyciela o rozpoczęciu dokonywania oceny jego pracy;
• dokonanie oceny pracy;
• przygotowanie projektu oceny;
• przedstawienie nauczycielowi projektu oceny (na wniosek nauczyciela przy może być przy tym obecny przedstawiciel wskazanej przez niego zakładowej organizacji związkowej);
• doręczenie nauczycielowi oryginału karty oceny oceny – 5 dni roboczych od dnia zapoznania  nauczyciela z projektem;
• włączenie kopii karty oceny do akt osobowych.

Kryteria i punktacja

Ocena pracy nauczyciela jest dokonywana na podstawie poziomu spełnienia kryteriów określonych szczegółowo w rozporządzeniu. Mamy tam 9 kryteriów obowiązkowych oraz 15 kryteriów dodatkowych.

Poziom spełnienia kryteriów jest oceniany w punktach. Dyrektor powinien wskazać nauczycielom szczegółowe czynności do wykonania w ramach poszczególnych kryteriów. Za wypełnienie każdego z nich nauczyciel w trakcie oceny powinien otrzymać 0 lub 1 punkt. Maksymalna możliwa ilość punktów do uzyskania to 70, przy czym najwięcej można ich uzyskać za spełnienie kryterium pierwszego:„poprawność merytoryczna i metodyczna prowadzonych zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych” (maks. 30 punktów). Poziom spełnienia pozostałych kryteriów podstawowym jest oceniany w skali 0-5 pkt, a kryteria dodatkowe można uzyskać maksymalnie 10 punktów.

Ostateczna jednak ocena ma charakter opisowy i jest zakończona stwierdzeniem uogólniającym:

• ocena wyróżniająca - powyżej 90% maksymalnej liczby punktów
• ocena bardzo dobra 75%-89,99% maksymalnej liczby punktów
• ocena dobra - 55%-74,99% maksymalnej liczby punktów
• ocena negatywna - poniżej 55% maksymalnej liczby punktów

Prawa nauczyciela

Ocena pracy nauczyciela to proces, w którym nauczyciel nie jest tylko biernym podmiotem. Bierze on w niej aktywny udział. Zacznijmy od tego, że sam może on wystąpić do dyrektora z wnioskiem o dokonanie takiej oceny. Jak wskazuje art. 6 Karty Nauczyciela, może on też wystąpić z wnioskiem o zasięgnięcie opinii właściwego doradcy metodycznego oraz żądać, aby przy zapoznawaniu go z projektem oceny pracy obecny był przedstawiciel zakładowej organizacji związkowej.

W terminie 5 dni roboczych od zapoznania się z projektem, osoba oceniana ma prawo zgłosić do niej w formie pisemnej uwagi i zastrzeżenia. Natomiast w terminie 14 dni od doręczenia oceny pracy nauczyciel może wnieść odwołania od ustalonej oceny do organu sprawującego nadzór pedagogiczny placówką.

Ocena a awans zawodowy

Są przypadki, w których ocena pracy nauczycieli jest obowiązkowa. Dotyczy to osób będących w procesie awansu zawodowego, a dokładniej nauczycieli odbywających przygotowanie do zawodu oraz nauczycieli mianowanych.

• Nauczyciel odbywający przygotowanie do zawodu jest poddany ocenie w drugim i ostatnim roku tego przygotowania oraz w ostatnim roku odbywania dodatkowego przygotowania do zawodu nauczyciela.
• Nauczyciel mianowany,który zamierza ubiegać się o stopień nauczyciela dyplomowanego, sam wnioskuje o ocenę. Dokonuje się jej za okres ostatnich trzech lat.

W szczególnych wypadkach ocena nauczyciela odbywającego przygotowanie do zawodu oraz nauczyciela mianowanego może być dokonana wcześniej niż po upływie roku od dokonania poprzedniej oceny.

Co powinna zawierać karta oceny pracy nauczyciela

Nie ma jednego obowiązującego wzoru karty oceny. Muszą się w niej znaleźć natomiast konkretne informacje i elementy, które szczegółowo wymienione są w Art. 6a ustawy Karta Nauczyciela.

Karta oceny pracy nauczyciela zawierać:

• imię i nazwisko oraz datę urodzenia nauczyciela;
• miejsce zatrudnienia i zajmowane stanowisko;
• staż pracy pedagogicznej;
• stopień awansu zawodowego lub informację o nieposiadaniu stopnia awansu zawodowego;
• wykształcenie;
• datę dokonania ostatniej oceny;
• okres pracy, za który została dokonana ocena;
• stwierdzenie uogólniające (wyróżniająca, bardzo dobra, dobra, negatywna)
• uzasadnienie;
• datę dokonania oceny pracy;
• podpis osoby dokonującej oceny pracy;
• pouczenie o terminie i trybie wniesienia odwołania albo złożenia wniosku o ponowne ustalenie oceny pracy.

Akty prawne

• Ustawa z 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela
• Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 25 sierpnia 2022 r. w sprawie oceny pracy nauczycieli
• Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe