Logopeda w przedszkolu - regulacje prawne i organizacja pracy

Rola logopedy w przedszkolu staje się coraz bardziej istotna w kontekście wspierania prawidłowego rozwoju mowy i komunikacji u dzieci w wieku przedszkolnym. Wsparcie logopedyczne nie tylko pomaga dziecku w poprawie komunikacji, ale także zapobiega innym problemom rozwojowym. Brak mowy u niektórych dzieci może prowadzić do nieśmiałości, wycofania, agresji czy obniżonej samooceny. Znaczenie wczesnej interwencji i działań profilaktycznych zaburzeń mowy jest nie do przecenienia.

W tym artykule przyjrzymy się zadaniom logopedy w przedszkolu, kwestiom organizacyjnym związanym z jego pracą, oraz sposobom prowadzenia dokumentacji.

Spis treści:

• Czym zajmuje się logopeda w przedszkolu?
• Czy w przedszkolu trzeba obowiązkowo zatrudnić logopedę?
• Jak zorganizować zajęcia logopedyczne w przedszkolu?
• Dokumentacja logopedy w przedszkolu
• Akty prawne

Czym zajmuje się logopeda w przedszkolu?

Zadania logopedy zatrudnionego w szkole podstawowej, przedszkolu publicznym czy prywatnym są bardzo podobne. Jednak, podobnie jak w przypadku innych problemów rozwojowych, kluczem do sukcesu jest jak najwcześniejsza diagnoza.

Diagnoza

Logopeda w przedszkolu prowadzi więc przede wszystkim więc badania przesiewowe i diagnozowanie logopedyczne. Na podstawie tych badań specjalista określa potrzeby w zakresie ewentualnej terapii logopedycznej.

Terapia

Kolejnym ważnym aspektem jest prowadzenie zajęć logopedycznych oraz terapii. Obejmuje ona zarówno indywidualne jak i grupowe zajęcia z dziećmi z wadami wymowy bądź mających trudności w komunikacji. Logopeda stosuje różnorodne metody i techniki, aby pomóc dzieciom w rozwijaniu prawidłowej mowy i pokonywaniu trudności językowych.

Profilaktyka

Istotnym elementem działalności logopedy jest również profilaktyka. Specjalista podejmuje działania profilaktyczne, organizuje warsztaty i spotkania edukacyjne czy konkursy logopedyczne na terenie przedszkola. Jego rolą jest więc też wspieranie nauczycieli pracujących w placówce i rodziców dzieci.

Współpraca z rodzicami i nauczycielami

Prowadzenie zajęć logopedycznych to nie wszystko. Równie ważna dla skuteczności terapii jest współpraca z rodzicami i nauczycielami. Stała wymiana informacji pozwala na bieżąco monitorować postępy dziecka i dostosowywać metody pracy, co zwiększa efektywność prowadzonej terapii.

Logopeda może też być członkiem zespołu opracowującego WOPFU oraz IPET w przedszkolu w przypadku dzieci z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego.

Czy w przedszkolu trzeba obowiązkowo zatrudnić logopedę?

Według polskiego prawa logopeda nie jest obowiązkowy dla każdego przedszkola. Jednak jego obecność jest bardzo pożądana i coraz częściej spotykana, szczególnie w większych placówkach lub tych, które kładą nacisk na kompleksowy rozwój dziecka.

Należy jednak zwrócić uwagę, że logopeda jest zaliczany do grona nauczycieli specjalistów, co do których w szkołach i przedszkolach obowiązują nowe zasady zatrudniania specjalistów. Zgodnie z Rozporządzeniem MEN z dnia 22 lipca 2022 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach od września 2024 roku obowiązuje łączna liczba etatów nauczycieli pedagogów, pedagogów specjalnych, psychologów, logopedów lub terapeutów pedagogicznych, określona w zależności od ilości dzieci, uczęszczających do placówki.

Jak zorganizować zajęcia logopedyczne w przedszkolu?

Według § 9. Rozporządzenia MEN z 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach:

Zajęcia logopedyczne organizuje się dla uczniów z deficytami kompetencji i zaburzeniami sprawności językowych. Liczba uczestników zajęć nie może przekraczać 4.

Niezależnie od czasu trwania poszczególnych zajęć z dziećmi, godzina pracy logopedy zawsze wynosi 60 minut i tak jest rozliczana tygodniowo. Wymiar godzin jego pracy w przedszkolu jest natomiast elastyczny i dostosowany do indywidualnych potrzeb dzieci. Zajęcia logopedyczne standardowo trwają 45 minut, ale w przypadku przedszkolaków czas ten może być skrócony, ze względu na ich możliwości rozwojowe. W praktyce, tygodniowy wymiar zajęć logopedycznych może być realizowany elastycznie, na przykład poprzez kilka krótszych sesji.

Dla dzieci z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego wymiar zajęć określa się w indywidualnym programie edukacyjno-terapeutycznym, natomiast dla pozostałych decyzję podejmuje dyrektor przedszkola.

Dokumentacja logopedy w przedszkolu

Nieodłącznym elementem pracy specjalistów jest prowadzenie dokumentacji. Specjalista notuje swoje obserwacje i postępy dzieci w dzienniku zajęć, co pozwala na monitorowanie rozwoju mowy. Dzięki temu terapia logopedyczna może zostać dostosowana do indywidualnych potrzeb każdego dziecka. Oto kluczowe elementy dokumentacji logopedycznej w przedszkolu:

• Dziennik zajęć: zawiera daty i tematy zajęć, listę obecności oraz krótkie notatki dotyczące przebiegu terapii.
• Karty indywidualne: zawierają: dane osobowe dziecka, wyniki diagnozy wstępnej, cele terapii, opis stosowanych metod i technik, notatki z postępów, zalecenia do pracy w domu.
• Plany terapii: indywidualne lub grupowe, określające cele krótko- i długoterminowe oraz metody ich realizacji.
• Raporty i sprawozdania.
• Zgody rodziców na udział dziecka w terapii logopedycznej.
• Materiały diagnostyczne: wyniki testów, kwestionariuszy i innych narzędzi diagnostycznych.
• Rejestr materiałów i pomocy dydaktycznych.
• Dokumentacja współpracy z rodzicami, pedagogami i innymi specjalistami.

Dokumentację można prowadzić w formie papierowej lub elektronicznej, zgodnie z wytycznymi placówki i przepisami o ochronie danych osobowych. Świetnym rozwiązaniem w takim wypadku jest zastosowanie dziennika elektronicznego dla przedszkola. Wybierając system LiveKid możemy oszczędzić mnóstwo czasu pracy logopedy, dzięki dziennikom specjalistycznym, dającym między innymi możliwość kopiowania wpisów pomiędzy dziennikami czy dopisania klasyfikacji do danego dziennika.

Akty prawne

• Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 22 lipca 2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach
• Rozporządzenia MEN z 9 sierpnia 2017 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym
• Rozporządzenia MEN z 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach
• Rozporządzenia MEN z dnia 28 lutego 2019 r. w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli