Czym są zajęcia korekcyjno-kompensacyjne w przedszkolu, do kogo są skierowane i kto może je prowadzić
Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne są jednymi z podstawowych zajęć specjalistycznych organizowanych w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielanej dzieciom. Ich celem jest niwelowanie trudności w uczeniu się oraz wspieranie wszechstronnego rozwoju maluchów. Z niniejszego artykułu dowiesz się między innymi dla kogo przeznaczone są takie zajęcia, kto może je prowadzić i jak powinien wyglądać prawidłowo skonstruowany program takich zajęć.
Spis treści:
- Co to są zajęcia korekcyjno-kompensacyjne
- Dla kogo są zajęcia korekcyjno-kompensacyjne
- Kto może prowadzić zajęcia korekcyjno-kompensacyjne
- Na czym polegają zajęcia korekcyjno-kompensacyjne
- Program zajęć korekcyjno-kompensacyjnych
- Przykładowe ćwiczenia
- Często zadawane pytania
Co to są zajęcia korekcyjno-kompensacyjne
Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne to specjalistyczna forma terapii pedagogicznej (zwanej również terapią wychowawczą), która ma na celu wspieranie dzieci napotykających trudności w rozwoju i uczeniu się. Są to zindywidualizowane zajęcia, które pomagają dzieciom przezwyciężać problemy rozwojowe i edukacyjne oraz osiągać pełen potencjał swoich możliwości. Zajęcia mogą być prowadzone w przedszkolu, szkole podstawowej i szkole ponadpodstawowej.
Głównym celem zajęć korekcyjno-kompensacyjnych jest korygowanie i kompensowanie zaburzeń psychoruchowych, pomoc w przezwyciężaniu trudności w opanowaniu określonych umiejętności oraz umożliwienie dziecku prawidłowego funkcjonowania w grupie poprzez wspieranie rozwoju umysłowego, społecznego i emocjonalnego dziecka. Istotnym aspektem tych zajęć jest również budowanie pozytywnej samooceny i wiary we własne możliwości.
Dla kogo są zajęcia korekcyjno-kompensacyjne
Zajęcia są skierowane do dzieci wymagających indywidualnego podejścia, które są mało samodzielne, łatwo się rozpraszają lub są nieśmiałe. Szczególnie polecane są dzieciom z zaburzeniami funkcji wzrokowych, słuchowych lub ruchowych. Najczęściej są one organizowane dla dzieci:
- z zaburzeniami i odchyleniami rozwojowymi
- niesłyszących, niedosłyszących, niewidzących i niedowidzących,
- niepełnosprawnych ruchowo lub intelektualnie,
- w spektrum autyzmu,
- z niepełnosprawnościami sprzężonymi,
- z chorobami przewlekłymi,
- z zaburzeniami psychicznymi
- niedostosowanych społecznie
- z dysleksją, dysgrafią, dysortografią, dyskalkulią.
Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne organizuje się dla uczniów z zaburzeniami i odchyleniami rozwojowymi, w tym specyficznymi trudnościami w uczeniu się. Liczba uczestników zajęć nie może przekraczać 5.
§ 8. Rozporządzenia MEN z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach
Kto może prowadzić zajęcia korekcyjno-kompensacyjne
Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne to zajęcia specjalistyczne, wymienione w § 6 ust. 2 pkt 5 rozporządzenia MEN z 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach.
Zgodnie z § 27 ww. rozporządzenia jednym z kluczowych zadań terapeuty pedagogicznego, obok m.in. prowadzenia badań diagnostycznych uczniów z zaburzeniami i odchyleniami rozwojowymi lub specyficznymi trudnościami w uczeniu się czy rozpoznawania przyczyn trudności uczniów w aktywnym uczestnictwie w życiu placówki jest właśnie "prowadzenie zajęć korekcyjno-kompensacyjnych oraz innych zajęć o charakterze terapeutycznym; zajęć korekcyjno-kompensacyjnych i innych zajęć terapeutycznych".
Nauczyciele, którym dyrektor może powierzyć prowadzenie zajęć korekcyjno-kompensacyjnych, muszą więc posiadać kwalifikacje z zakresu terapii pedagogicznej.
Na czym polegają zajęcia korekcyjno-kompensacyjne
Kluczową cechą tych zajęć jest ich kameralna formuła. Mogą być prowadzone z jednym dzieckiem lub w małych grupach, do do pięciu osób, co pozwala na indywidualne podejście do każdego dziecka.
Charakterystyczną metodą prowadzenia zajęć jest oddziaływanie polisensoryczne, które angażuje wzrok, słuch i ruch jednocześnie. Zajęcia nie ograniczają się wyłącznie do ćwiczeń stymulujących opóźnione lub zaburzone funkcje. Ćwiczenia angażują do pracy cały mózg, wspomagając kształtowanie się funkcji poznawczych poprzez wielozmysłowe oddziaływanie terapeutyczne.
Podczas zajęć dzieci nie tylko uczą się nowych umiejętności, ale także doskonalą już zdobyte kompetencje, zwiększają swoją samodzielność i stopniowo budują wiarę we własne możliwości.
Terapeuci wykorzystują różnorodne, kreatywne pomoce dydaktyczne i gry edukacyjne, które wspierają rozwój poznawczy. Kluczowym elementem jest stwarzanie sytuacji umożliwiających dziecku osiąganie sukcesów, co stopniowo podnosi jego motywację i samodzielność w procesie uczenia się.
Program zajęć korekcyjno-kompensacyjnych
Program zajęć korekcyjno-kompensacyjnych, nawet w przypadku zajęć grupowych, musi być przede wszystkim dostosowany do potrzeb dziecka, dlatego bardzo ważne jest, aby przed przygotowaniem programu:
- zapoznać się z opinią z poradni psychologiczno-pedagogicznej (jeżeli dziecko taką posiada),
- ocenić umiejętności dziecka, m.in. w zakresie funkcji językowo-wzrokowych czy wzrokowo-przestrzennych,
- ocenić poziomu motywacji ucznia do uczenia się,
- rozpoznać mocne i słabe strony dziecka.
Program powinien mieć jasno określoną strukturę, która pozwoli na efektywne wspieranie rozwoju ucznia i osiąganie założonych celów. Oto przykładowa struktura programu:
- Dane ogólne
- imię i nazwisko dziecka,
- rodzaj trudności lub zaburzeń, na które kierujemy zajęcia,
- ewentualnie numer orzeczenia lub opinii z poradni psychologiczno-pedagogicznej (jeśli dotyczy).
- Realistyczne cele, które powinny być sformułowane w sposób konkretny, np. „poprawa funkcji grafomotorycznych” czy „wzmacnianie percepcji wzrokowo-słuchowej”.
- Metody i formy pracy stosowane podczas zajęć.
- Środki dydaktyczne, które uatrakcyjnią zajęcia. Mogą to być np. karty pracy, gry edukacyjne, układanki czy puzzle.
Przykładowe ćwiczenia
W programie powinny się znaleźć konkretne ćwiczenia, pozwalające terapeucie osiągać określone cele. Poniżej przedstawiamy przykładowe zestawy ćwiczeń i gier z podziałem na obszary,w w których rozwijaniu pomagają.
Rozwijanie orientacji przestrzennej
- układanie przedmiotów lub obrazków po lewej i prawej stronie, na górze i na dole - według instrukcji słownej
- autorientacja (dziecko wskazuje części swojego ciała i poznaje jego granice)
- wskazywanie prawej i lewej strony ciała osoby stojącej naprzeciwko
- kreślenie kształtów geometrycznych w powietrzu
Usprawnianie percepcji wzrokowo-ruchowej
- rysowanie po śladzie
- kolorowanie obrazków
- rysowanie odbić lustrzanych
- rysowanie kształtów
Kształtowanie gotowości do nauki czytania i pisania
- określanie miejsca i kierunku na kartce papieru (np. narysuj kółko w prawym górnym rogu kartki)
- rysowanie kół (przeciwnie do ruchów wskazówek)
- zapamiętywanie obrazków i ich elementów
- słuchanie bajek, opowiadań,
- czytanie z lukami, obrazkami.
Doskonalenie percepcji wzrokowej
- segregowanie obrazków w grupy tematyczne
- wyszukiwanie różnic między obrazkami i porządkowanie ich w historyjki
- układanie całości z części (puzzle), uzupełnianie brakujących elementów
- układanie przedmiotów, klocków, koralików
- wyszukiwanie obrazków, kształtów w mozaice
- łączenie kropek
- zabawy konstrukcyjne,
Doskonalenie percepcji słuchowej
- rozpoznawanie dźwięku,
- odtwarzanie rytmu,
- układanie rymowanek,
- różnicowanie dźwięków o podobnym brzmieniu
Rozwijanie kompetencji matematycznych
- doskonalenie rozpoznawania i nazywania figur geometrycznych,
- porównywanie liczebności zbiorów,
- porównywanie obiektów
Doskonalenie sprawności manualnej i grafomotoryki
- układanie puzzli i mozaik
- kolorowanie za pomocą narzędzi
- wypełnianie obrazka plasteliną, wydzieranką, kulkowaną bibułą, układanie origami
- rysowanie szlaczków i wzorów z elementów liter
- ćwiczenia wytwarzające koordynację obu rąk i koordynację wzrokowo-ruchową
- wdrażanie do kontroli wykonywanego ruchu – wydzieranka, wycinanka, pogrubianie konturów, rozcinanie, rozdzieranie, przewlekanie, zwijanie, ugniatanie itp.
Często zadawane pytania
Czym różni się terapia pedagogiczna od zajęć korekcyjno-kompensacyjnych?
Terapia pedagogiczna jest kategorią szerszą, a zajęcia korekcyjno-kompensacyjne stanowią jeden z jej rodzajów. Terapia pedagogiczna jest ukierunkowana na ogólne usprawnianie stanu psychofizycznego dziecka i zawiera m.in. zajęcia wyrównawcze, terapeutyczne, logopedyczne. Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne to z kolei węższa kategoria będąca rodzajem terapii pedagogicznej. Są bardziej szczegółowe i ukierunkowane na indywidualne potrzeby dziecka.
Jak długo trwają zajęcia korekcyjno-kompensacyjne?
Czas trwania zajęć korekcyjno-kompensacyjnych to zazwyczaj 45 minut, ale może być skracany w przypadku młodszych dzieci, w zależności od ich potrzeb i możliwości.
Jakie obszary zaburzeń usprawniane są na zajęciach korekcyjno - kompensacyjnych?
Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne są ukierunkowane na usprawnianie kluczowych funkcji i umiejętności uczniów ze specyficznymi trudnościami w nauce. Koncentrują się na ćwiczeniu percepcji, motoryki, orientacji przestrzennej, umiejętności matematycznych i grafomotorycznych. Istotne jest również doskonalenie techniki czytania, pisania oraz rozwiązywania zadań z treścią. Ponadto, zajęcia te mają na celu kompensację zaburzeń, w tym związanych z dysleksją rozwojową.
Podstawa prawna
